Συμβολή στη μελέτη των ρινόκερων του Πλειο-Πλειστόκαινου της Μακεδονίας. Ο ρινόκερος της θέσης APL, της Μυγδονίας λεκάνης

Περίληψη

Κοντά στο χωριό της Νέας Απολλωνίας, στο νομό Θεσσαλονίκης, κατά την διάρκεια πολυετών παλαιοντολογικών ανασκαφών (1991-2013) του Εργαστηρίου Παλαιοντολογίας, του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, βρέθηκε ανάμεσα σε πολλά άλλα και μικρός αριθμός απολιθωμάτων που ανήκουν σε ρινόκερο. Ως ρινόκεροι χαρακτηρίζονται όλα τα μέλη της οικογένειας Rhinocerotidae, η οποία εμφανίστηκε στο Μέσο Ηώκαινο στην Ευρασία. Πρόκειται για φυτοφάγα θηλαστικά των οποίων η οικογένεια ανήκει στην τάξη των περισσοδάκτυλων.Τα πρώτα γένη ήταν σχετικά πολυάριθμα και μικρόσωμα σε σχέση με τα μεταγενέστερα, αλλά πολλά απ' αυτά, κυρίως τα πιο μικρόσωμα, εξαφανίστηκαν στην εξαφάνιση του Μέσου Ολιγόκαινου. Σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν πέντε είδη ρινόκερων. Τα διάφορα μέλη της οικογένειας είναι γενικά ογκώδη αλλά παρουσιάζουν ποικίλο μέγεθος. Χαρακτηριστικά, στα σύγχρονα είδη, είναι η παρουσία κεράτων πάνω στο ρύγχος, ο αριθμός των οποίων κυμαίνεται από ένα μέχρι δυο καθώς και το παχύ δέρμα το οποίο δημιουργεί πτυχώσεις και δεν παρουσιάζει καθόλου τριχοκάλυψη. Στα πιο πρωτόγονα γένη μπορεί και να απουσιάζει τελείως το κέρατο το οποίο αποτελείται από κερατίνη, σε αντίθεση με τα βοοειδή, και δεν περιέχει οστέινο πυρήνα κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορεί να απολιθωθεί. Το περιβάλλον διαβίωσής
τους είναι κατά κύριο λόγο ανοιχτό, τύπου σαβάνας με μεγάλες ανοιχτές πεδιάδες και ποώδη βλάστηση. Ωστόσο υπάρχουν κάποια είδη (παράδειγμα o Rhinoceros sondaicus) τα οποία ζούνε σε κλειστό δασώδες περιβάλλον, ενώ κάποια ζούνε ακόμα και σε υψίπεδα (πχ Dicerorhinus sumatrensis). Η διατροφή τους αποτελείται κυρίως από γρασίδι, φυλλώδη καθώς και ινώδη βλάστηση κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στη μορφολογία των δοντιών που είναι λοφοδοντικού τύπου και φέρουν επιπρόσθετες πτυχώσεις αδαμαντίνης (Κουφός 2004:180). Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η περιγραφή και συγκριτική μελέτη των προαναφερθέντων απολιθωμάτων ρινόκερων από τη θέση Απολλωνία και στη συνέχεια η προσπάθεια προσδιορισμού του γένους και είδους το οποίο αντιπροσωπεύουν. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Α.Π.Θ. και το υλικό ανήκει στις συλλογές του Μουσείου Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας.