Γεωχημική περιβαλλοντική μελέτη των επιγανειακών υδάτων στην περιοχή Πεύκων (Ρετζίκι) Θεσσαλονίκη

Περίληψη

Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά στην γεωχημική και περιβαλλοντική ανάλυση των επιφανειακών υδάτων στη περιοχή Πεύκα (Ρετζίκι). Τα Πεύκα βρίσκονται κατά μήκος μιας κοιλάδας, στο βορειοδυτικό τμήμα της Θεσσαλονίκης, στην Βόρεια Ελλάδα, και συνδέονται με το κέντρο της πόλης μέσου της περιφερειακής οδού. Ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή έχει επιβαρυνθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια από την ανεξέλεγκτη απόρριψη τόσο οικιακών αποβλήτων, όσο και στερεών απορριμμάτων και μπαζών. Χαρακτηριστικά, δημοσιεύματα αναφέρουν ότι ο μοναδικός πνεύμονας πρασίνου της Θεσσαλονίκης, το δάσος του Σέιχ Σου, δέχεται πολύ μεγάλης έκτασης ρύπανση από παράνομους αγωγούς λυμάτων, σκουπιδιών και μπαζών που κάποιοι συνήθισαν να πετούν στο δάσος. Έτσι σκοπός της μελέτης αυτής είναι να ερευνηθεί η χημική σύσταση των επιφανειακών υδάτων της περιοχής έρευνας. Σκοπός της εργασίας είναι να προσδιοριστούν οι συγκεντρώσεις των κύριων στοιχείων, των ιχνοστοιχείων, των βαρέων μετάλλων και της οργανικής επιβάρυνσης στα επιφανειακά ύδατα των ρεμάτων της περιοχής, ώστε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο ρύπανσης ή και μόλυνσης σε αυτά. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία των επιφανειακών υδάτων στην περιοχή μελέτης τον Οκτώβριο 2013. Τα δείγματα που αποφασίστηκε να ληφθούν είναι επτά (πέντε από τον ποταμό Ξηροπόταμο, ένα από ανώνυμο ρέμα και ένα από το ρέμα Φιλύρου), προσπαθώντας να γίνει αξιόπιστη μελέτη και κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους της περιοχής. Τα ύδατα αναλύθηκαν ως προς την συγκέντρωση τους σε κύρια στοιχεία, ιχνοστοιχεία, βαρέα μέταλλα και ως προς τις οργανικές ουσίες (COD, BOD). Με βάση τις χημικές αναλύσεις των υδάτων, διαπιστώθηκε ότι οι περιεκτικότητες σε Ca, Mg, Cl, είναι αυξημένες σε ορισμένες θέσεις, γεγονός που δείχνει ότι αυτά τα ύδατα είναι ακατάλληλα για χρήση ως πόσιμα. Ειδικά για το Cl και τον P πιθανώς οι υψηλές τους περιεκτικότητες να οφείλονται σε ρύπανση από αστικά λύματα. Το S όπως και ο Fe, το As, το Sr και το Mn εντοπίζονται κατά θέσεις αυξημένα λόγω μεταλλοφόρων σωμάτων και των πετρωμάτων της περιοχής. Γενικά όμως οι περιεκτικότητες των βαρέων μετάλλων δεν ξεπερνούν τα θεσμοθετημένα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά την περιεκτικότητα των υδάτων σε οργανικές ουσίες, οι τιμές της παραμέτρου COD δείχνουν ότι τα επιφανειακά ύδατα δεν είναι μολυσμένα.

The present work refers to the geochemical and environmental study of the surface water of the Pefka area of Thessaloniki (Retziki). Pefka is located along a valley, at the northwestern part of the city of Thessaloniki, in Northern Greece, and is connected with the city center through the ring road. Over the last twenty years, the whole broader region was affected by various human activities such as non-controlled release of waste waters of solid garbage and debris. Press reports mention that the only slice of greenery in Thessaloniki, the forest of Seih Sou, accepts a very large scale pollution of illegal waste water conductors, garbage and debris that some people got used to reject in the forest. The purpose of this work is to determine the chemical composition of the surface water in the study area. More specifically, the aim of this study is to determine the concentration of the major elements, the trace elements and the organic substances of the water in order to define the degree of the possible environmental pollution or contamination of the area. For the purposes of the present study, water sampling took place at the central part of Pefka area in October 2013. Seven sites were sampled: 5 samples from the river Xiropotamos, 1 sample from an anonymous river and one sample from the Filyro stream, trying to make a reliable study and cover a large part of the study area. The water samples were analyzed for their concentrations in major elements, trace elements (heavy metals were included) and organic substances (COD, BOD). The results of the water analyses show that the concentration of Ca, Mg, Cl, is elevated in some samples, indicating that the water is inappropriate and cannot be used as drinking water. Especially the Cl and P high contents may be attributed to the non-controlled release of waste waters. Some elements such as S, Fe, As, Sr and Mn are in relative high concentrations in places due to the local geology context. However, in general the heavy metals in all water samples do not exceed the permissible limits of the water quality criteria proposed by the European Union. The results of the organic substances (COD) indicate that all water in the study area is not polluted.