Μελέτη της αστικής νησίδας θερμότητας στην πόλη της Θεσσαλονίκης

Περίληψη

Στην παρούσα μελέτη κύριο στόχο αποτέλεσε η μελέτη του φαινομένου της θερμής αστικής νησίδας στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Χρησιμοποιήθηκαν ωριαία και ημερήσια δεδομένα θερμοκρασίας, για την περίοδο ετών 2001 με 2004, από εννέα μετεωρολογικούς σταθμούς τοποθετημένους σε διάφορα σημεία, του κέντρου και των περιχώρων, της πόλης. Αρχικά μελετήθηκε η ανάπτυξη της πόλης τα τελευταία χρόνια και η πορεία της θερμοκρασίας σε κάθε σταθμό ξεχωριστά. Προέκυψε ότι στο αστικό κέντρο καταγράφονται οι υψηλότερες θερμοκρασίες. Συγκεκριμένα τα πρώτα δύο έτη της εξεταζόμενης περιόδου θερμότερος είναι ο σταθμός της Βενιζέλου, ενώ τα άλλα δύο ο σταθμός της Σχολής Θετικών Επιστημών ενώ οι χαμηλότερες θερμοκρασίες εντοπίζονται από το σταθμό της Σίνδου. Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι στο σταθμό της Νεοχωρούδας, που είναι τοποθετημένος στα βορειότερα προάστια της πόλης επικρατούν αρκετά υψηλές, για την περιοχή, θερμοκρασίες, ενώ αντίθετα στο Μετεωροσκοπείο, που είναι τοποθετημένος σε κεντρικό σημείο της πόλης αλλά μέσα σε έναν ιδιαίτερα «ανοιχτό χώρο» με δέντρα και γρασίδι, αρκετά χαμηλές. Στη συνέχεια αποδεικνύεται ότι ο βαθμός  συσχέτισης των εξεταζόμενων σταθμών είναι υψηλός σε όλη τη διάρκεια του έτους καθώς και ότι οι ημέρες που επικράτησαν, μέσα στην πόλη, ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες είναι περισσότερες σε σχέση με τις ακραίες ελάχιστες. Ακολούθως αξιολογήθηκε η μέγιστη διαφορά της θερμοκρασίας συγκρίνοντας κάθε σταθμό, με τους υπόλοιπους, ξεχωριστά αλλά και μελετώντας τους ως κατηγορίες- αστικών και περιαστικών- σταθμών. Επιπλέον υπολογίστηκε ο ρυθμός μεταβολής της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Συνολικά διαπιστώθηκε ότι το φαινόμενο της Α.Θ.Ν. είναι ισχυρότερο κατά τη διάρκεια της νύχτας και σημειώνει την μεγαλύτερη ένταση του στο ξημέρωμα. Αναπτύσσεται ιδιαίτερα το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα η έντασή του είναι μικρότερη. Κατά τη μηνιαία ανάλυση προέκυψε ότι οι μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις μεταξύ των σταθμών σημειώνονται τον Δεκέμβριο. Αντίθετα οι μικρότερες καταγράφονται τον Αύγουστο. Επιπλέον τους μήνες Ιανουάριο με Μάρτιο καθώς και τον Μάιο εμφανίζεται και το αντίστροφο φαινόμενο ή αλλιώς «δροσερό νησί», όπου τα περίχωρα εμφανίζονται θερμότερα του αστικού κέντρου της πόλης.

ABSTRACT

The present study aims on the analysis of the characteristics of the Urban Heat Island (UHI) phenomenon, for the city of Thessaloniki. Hourly and daily temperature data series are used as recorded in nine meteorological stations placed at various points in the center and the suburbs of the city of Thessaloniki, for the time period of 2001 to 2004. Initially the development of the city is examined during the recent years and the temperature at each station separately. As it  was expected the majority of the population and buildings are located in the urban center, which results in the existence of higher temperatures. Specifically, the first two years of the period the warmest station was Venizelou, while the other two years the station of the Faculty of Sciences. In total, during the whole examined period, the lowest temperatures are recorded at the station of Sindou. Moreover, it was indicated that the station in Neochorouda, which is located in the north suburbs also presents quite high temperatures, while in contrast the station at the Department of Meteorology, which is located in an urban green area at the center of town presents quite low temperatures. At another part of the study it is proved that at all stations the correlation coefficient is high during the entire year. It also seems that the city experienced more days with extreme maximum temperatures than extreme minimum. Furthermore the maximum temperature difference between each station separately and then as a category of urban and rural stations was also estimated. Finally, the rate of temperature change during the day and night was calculated for the whole time period. Overall it is confirmed that the UHI is a nocturnal phenomenon and is at its peak at the time of sunrise. Also it is well developed during the summer, while during the winter the intensity of the phenomenon is not that strong. The monthly analysis showed that the greatest differences between the stations occur in December, and the smallest are recorded in August. It is worth mentioning that during January to March and May the occurrence of a negative UHI or "Cool Island" was detected during which the surroundings were found to be warmer from the center of the town.