Γεωχημική μελέτη αδιατάρακτων εδαφών σε περιοχές του Δήμου Μελίτης του Νομού Φλώρινας.

Περίληψη

Για την εκπόνηση της συγκεκριμένης διατριβής ειδίκευσης συλλέχτηκαν συνολικά 25 δείγματα αδιατάρακτων επιφανειακών εδαφών από περιοχές του Δήμου Μελίτης του Νομού Φλώρινας. Τα δείγματα αυτά αναλύθηκαν χημικά και προσδιορίστηκαν οι περιεκτικότητές τους σε 45 στοιχεία. Οι μέθοδοι ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η FAAS για τα στοιχεία Si, Al, Ti, Mn, Fe, Mg, Ca, Na, K και P και η ICP-MS για τα στοιχεία Ag, As, B, Ba, Be, Bi, Cd, Ce, Co, Cr, Cu, Ga, Ge, Hg, La, Li, Mo, Nb, Ni, Pb, Rb, Sb, Sc, Se, Sn, Sr, Ta, Te, Th, Tl, U, V, Y, Zn και Zr. Οι  περιεκτικότητες που υπολογίστηκαν συγκρίθηκαν με το μέσο όρο του φλοιού της γης. Τα στοιχεία Ca, Mn, Ag, As, Bi, Cd, Co, Hg, Ni, Sb, Se, Te, U βρέθηκαν να είναι εμπλουτισμένα στα δείγματα εδαφών (με συντελεστή εμπλουτισμού >3). Για την ερμηνεία του εμπλουτισμού αυτού, οι συντελεστές εμπλουτισμού που προέκυψαν, συγκρίθηκαν με τους συντελεστές εμπλουτισμού των ίδιων στοιχείων στα περιβάλλοντα πετρώματα, αλλά και με τους συντελεστές εμπλουτισμού τους στο λιγνίτη και στην ιπτάμενη τέφρα. Ο εμπλουτισμός των περισσότερων από τα παραπάνω στοιχεία στα δείγματα επιφανειακών εδαφών της παρούσας μελέτης, οφείλεται εκτός από τη συσσώρευση στοιχείων στα εδάφη από τα πετρώματα της περιοχής, κατά πολύ στην εκμετάλλευση του λιγνίτη στην περιοχή μελέτης (λιγνιτωρυχεία, εκπομπή ιπτάμενης τέφρας, εξωτερικές αποθέσεις). Όσα δείγματα εδαφών εμφανίζονται εμπλουτισμένα στα στοιχεία Ca, Ag, Cd, Hg, Sb και Se, έχουν επηρεαστεί κυρίως από τα περιβάλλοντα πετρώματα στην περιοχή, αλλά και από τη διαδικασία εξόρυξης του λιγνίτη και από την εκπομπή της ιπτάμενης τέφρας. Η προέλευση των στοιχείων Mn, Bi και Co στα δείγματα που φαίνεται να είναι εμπλουτισμένα τα στοιχεία αυτά, αποδίδεται κυρίως στην παρουσία μεταλλευμάτων σιδηροπυρίτη, χαλκοπυρίτη, μαγνητοπυρίτη στην περιοχή μελέτης. Η συγκέντρωση των στοιχείων As και U στα δείγματα εδαφών στα οποία είναι εμπλουτισμένα τα στοιχεία αυτά, προέρχεται κυρίως από τις λιγνιτικές δραστηριότητες στην περιοχή μελέτης (λιγνίτης, ιπτάμενη τέφρα). Ο εμπλουτισμός του Te στα δεκαέξι δείγματα εδαφών θα μπορούσε ίσως να αποδοθεί στα μεταλλεύματα της περιοχής (σιδηροπυρίτης, χαλκοπυρίτης, μαγνητοπυρίτης), αλλά και στο λιγνίτη, ενώ ο εμπλουτισμός του ενός εδάφους σε Ni ίσως θα μπορούσε επίσης να αποδοθεί στα μεταλλεύματα στην περιοχή (σιδηροπυρίτης, χαλκοπυρίτης, μαγνητοπυρίτης) και στις εκπομπές ιπτάμενης τέφρας.

Twenty five samples of uncultivated topsoils were collected from selected areas of Meliti‘s Municipality of Prefecture Florina. These samples were chemically analyzed and 45 elements were determined. The methods of analysis used were FAAS for the elements Si, Al, Ti, Mn, Fe, Mg, Ca, Na, K and P and ICP- MS for the elements Ag, As, B, Ba, Be, Bi, Cd, Ce, Co, Cr, Cu, Ga, Ge, Hg, La, Li, Mo, Nb, Ni, Pb, Rb, Sb, Sc, Se, Sn, Sr, Ta, Te, Th, Tl, U, V, Y, Zn and Zr. The results of analysis were compared with the mean values of the Earth‘s crust. The elements Ca, Mn, Ag, As, Bi, Cd, Co, Hg, Ni, Sb, Se, Te, U were found to be enriched in the samples of topsoils (enrichment factor >3). For the explanation of this enrichment, the enrichment factors that were found, were compared with the enrichment factors for the same elements in the surrounding rocks and with their enrichment factors in lignite and fly ash. The enrichment of the most of the above elements in the samples of topsoils, except from the surroundings rocks, is mainly due to the coal mine activities in the area (mining of lignite, fly ash emissions). The samples of topsoils that were found enriched in the elements Ca, Ag, Cd, Hg, Sb, and Se, are influenced mainly by the surrounding rocks, as well as by the lignite and fly ash emissions. The high values of the elements Mn, Bi and Co in the samples that are enriched, are mainly attributed to the presence of ores (pyrite, chalcopyrite, pyrrhotite) in the broader study area. The concentration of the elements As and U in the topsoils samples, is mainly a consequence of the lignite activities in the study area (lignite, fly ash). The enrichment of Te in sixteen samples of topsoils might be probably attributed to the presence of ores in the area (pyrite, chalcopyrite, pyrrhotite) and to the lignite, while the enrichment of one sample in Ni probably might be also attributed to the ores of the study area, as well as to fly ash emissions.