Πιεζομετρικες συνθήκες και διακινδύνευση της υφαλμύρινσης στον κάμπο Ξυλαγανής του νομού Ροδόπης = Piezometric conditions and risk of salinization in flatland of Xylagani, Rodopi.

Περίληψη

Η παρούσα εργασία έχει αντικείμενο την υδρολογική μελέτη της περιοχής του κάμπου της Ξυλαγανής για το υδρολογικό έτος 2017-18. Ο κάμπος της Ξυλαγανής είναι τμήμα της λεκάνης της Ροδόπης. Γεωγραφικά ανήκει στον νομό Ροδόπης καταλαμβάνοντας την νοτιοανατολική πεδινή περιοχή του, με όριο το όρος του Ισμάρου. Η περιοχή εκτείνεται στα 30 km². Το ανάγλυφο της περιοχής είναι ήπιο χωρίς μεγάλη κλίση και δεν παρατηρούνται έντονες εξάρσεις του εδάφους. Ο Λίσσος ή Φιλιουρής που διαρρέει την περιοχή αποτελεί τον μοναδικό ποταμό της περιοχής και αποτελεί τον άξονα στον οποίο εκατέρωθεν του αναπτύσσεται ο κάμπος της Ξυλαγανής. Η διεύθυνσή του είναι ΒΑ – ΝΔ και έχει τις εκβολές του στο Θρακικό πέλαγος.
Η ευρύτερη περιοχή της Ξυλαγανής ανήκει γεωτεκτονικά στην Περιροδοπική και συγκεκριμένα στην υποενότητα Μάκρης. Ο κάμπος της Ξυλαγανής είναι το ανατολικό τμήμα του Τριτογενούς βυθίσματος της Βιστωνίδας.
Η περιοχή του κάμπου της Ξυλαγανής φαίνεται να καλύπτεται αρδευτικά από τον υπόγειο υδροφορέα της περιοχής σε ένα τυπικό υδρολογικό έτος αλλά και σε συνθήκες υπεράντλησης. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι ναι μεν καλύπτεται σε παροχή αλλά με θυσία της ποιότητας του νερού. Η υποβάθμιση της ποιότητας γίνεται μέσω της θαλάσσιας διείσδυσης στον υπόγειο υδροφορέα όπου αργά αλλά σταθερά μέσα στις δεκαετίες που γίνεται η υπεράντληση σε συνδυασμό με τα χαμηλά υψόμετρα και τα αρνητικά ύψη της υπόγειας πιεζομετρίας να επεκτείνεται στα ανάντη της λεκάνης απορροής του ποταμού Φιλιουρή.
Η συνολική αντιμετώπιση της βελτίωσης της ποιότητας του νερού είναι το κλειδί για να συνεχιστεί η χρήση της γης για αγροτικές δραστηριότητες. Ενδεικτικά θα μπορούσε να γίνουν κάποια έργα εμπλουτισμού στα ανάντη όπως η δημιουργία μικρών ταμιευτήρων ώστε να αυξηθεί ο ρυθμός διήθησης αλλά και ανόρυξη γεωτρήσεων με σκοπό την άρδευση στα κατάντη, δηλαδή στον κάμπο της Ξυλαγανής, με σκοπό τον περιορισμό των αντλήσεων μέσα στον κάμπο ώστε να περιορισθεί η υπεράντληση και να επέλθει μια ισορροπία στην πιεζομετρία στην περιοχή.

This Bachelor Thesis is concerned with the hydrological study of the area of Xylagani plain for the hydrological year 2017-18. The plain of Xylagani is part of the catchment area of Rodopi. Geographically, it belongs to the prefecture of Rodopi, occupying its southeastern lowlands, with the limit of the Ismaros mountain. The area  is 30 km². The relief of the area is mild without a great inclination and there are no intense erosions of the soil. Lissos or Philiouris, which runs through the area, is the only river in the area and is the axis on which the Xylaganis plain extends on either side of it. Its direction is BA - SW and has its estuary in the Thracian Sea.
The wider area of Xylagani belongs geographically to the Peridopian and specifically to the Makris subdivision. The plain of Xylagani is the eastern part of the Vistonida Tertiary tectonic draft.
The area of Xylagani plain appears to be covered by irrigation from the underground aquifer of the area in a typical hydrological year but also in over-pumping conditions. The problem lies in the fact that it is covered by a supply but sacrificing water quality. The degradation of quality is through the sea penetration into the underground aquifer, where slowly but steadily in the decades of over-pumping in conjunction with the low altitudes and negative heights of underground piezometry it extends to the upstream of the Philiouris river basin.
The overall approach to improving water quality is the key to continuing land use for agricultural activities. Indicatively, some enrichment projects could be made upstream such as the creation of small reservoirs to increase the rate of infiltration and constract water wells for irrigation to the downstream, ie the Xylaganis plain, in order to limit pumping in the plain to limit over-pumping and a balance in piezometry in the region.