Παράκτια γεωμορφολογία και ανθρωπογενείς επεμβάσεις στην περιοχή της Επανομής, Θερμαϊκός Κόλπος = Coastal geomorphology and anthropogenic interventions in the area of Epanomi, Thermaikos Gulf

Περίληψη

Οι φυσικές διεργασίες σε παράκτια περιβάλλοντα, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι ανθρωπογενείς επεμβάσεις αποτελούν σημαντικά αντικείμενα μελέτης για την διαχέιρηση παράκτιων ζωνών. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η
μελέτη των παράκτιων ιζημάτων στην Επανομή, ο προσδιορισμός των ανθρωπογενών επεμβάσεων που εμφανίζονται στην περιοχή και ο τρόπος που επηρεάζουν την παράκτια ιζηματογένεση. Η περιοχή μελέτης αφορά την παράκτια ζώνη της
Επανομής, νοτιοδυτικά του δημοτικού διαμερίσματος της Επανομής, στην περιφέρεια της κεντρικής Μακεδονίας, στον νομό Θεσσαλονίκης, και ανήκει στον δήμο Θερμαϊκού. Η παράκτια ζώνη της περιοχής της Επανομής είναι περίπου 40km, με τον
Πάλιουρα να είναι το βορειότερο σημείο της και το ακρωτήριο Φανάρι να είναι το νοτιότερο σημείο της, το οποίο απότελεί και το γεωγραφικό όριο το Θερμαϊκού Κόλπου. Το πρώτο βήμα της στρατηγικής προσέγγισης αφορούσε την συλλογή δεδομένων, την επιλογή εργαλείων μεθολογίας, καθώς και την χαρτογράφηση και σύνθεση των φυσικών διεργασιών και ανθρωπογενών επεμβάσεων που χαρακτηρίζουν την περιοχή μελέτης. Χάρτες και δορυφορικές εικόνες χρησιμοποιήθηκαν και επεξεργάστηκαν με την χρήση συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών (GIS). Δείγματα συλλέχθηκαν από σύγχρονες παράκτιες αποθέσεις από 7 θέσεις με δείγματα από την ζώνη θραύσης των κυμάτων, το παλιροιακό εύρος (ελάχιστο και μέγιστο) και την ζώνη των θινών. Η μελέτη κατανομής των μεγεθών των κόκκων πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας την μέθοδο του κοσκίνου, προκειμένου να προσδιοριστεί το ιζηματολογικό καθεστώς της παράκτιας ζώνης. Η σύνθεση των δεδομένων από την ιζηματολογική ανάλυση (μηχανική ανάλυση, υπολογισμός μεγέθων κόκκων, πυκνότητα), η γεωμορφολογία της περιοχής (μορφομετρικές παράμετροι), η χρήσεις γης καθώς και οι ανθρωπογενείς επεμβάσεις στην παράκτια ζώνη και γενικότερα στην λεκάνη απορροής, καταδεικνύουν
τους μηχανισμούς που συνθέτουν και επηρεάζουν την παρούσα κατάσταση στην παράκτια ζώνη της περιοχής της Επανομής και συμβάλλουν επιπλέον στον προσδιορισμό μελλοντικών κινδύνων.
Λέξεις κλειδιά: Παράκτια γεωμορφολογία, ανθρώπινες επεμβάσεις, Επανομή, Θερμαϊκός, λιμνοθάλασσα

Natural processes in coastal environments, sea level rise and anthropogenic intervations are an important area of research for drawing conclusions on integrated coastal zone managment. The aim of the present study was to study coastal sediments in Epanomi, to determine the anthropogenic interventions occuring in the area and their influence on coastal sedimentation. The study area concerns the Epanomi coastal zone, located southwest of Epanomi municipal district, in the region of central Macedonia, in the prefecture of Thessaloniki and belongs to the municipality of Thermaikos. The coastal zone of the Epanomi area reaches approximately 40km, where Paliouras is the northern site and Fanari the southern site, the cape of which is the geographical boundary of the Thermaikos Gulf.
The first step in the strategic approach defined the data collection, methodological tools recognition, mapping and synthesis of natural processes and anthropogenic influences that characterize the study  area. Maps and satellite images were used as processing data in GIS systems. Samples were collected  from modern coastal surface sediments from seven sites with sub-samples by the wave breaking zone, the tidal range zone (min and max) and the dune zone. The particle size distribution of the samples was performed by the sieving method in order to determine the sedimentary regime of the coastal zone. The data composition from sedimentological analyzes (mechanical analysis, estimation of sediment size  and density), geomorphology of the area (morphometric parameters), land uses and anthropogenic interventions in the coastal zone and in the wider catchment highlight the mechanisms that compose and affect the present situation in the area of Epanomi coastal zone and furthermore enable us to identify future risks.
Keywords: Coastal geomorphology, human impact, Epanomi, Thermaikos, lagoon