Διαχείριση αποβλήτων σε θάλλασιες γεωτρήσεις μεγάλου βάθους = Waste managment in ofshore deep hole drilling activities.

Περίληψη

Ο μοναδικός τρόπος εκμετάλλευσης ενός κοιτάσματος υδρογονανθράκων από τον φλοιό της Γης είναι μέσω των γεωτρήσεων. Η γεώτρηση είναι η διάνοιξη μια κατακόρυφης (με πιθανή πλάγια ή και οριζόντια κατάληξη) στενής τρύπας στο έδαφος με σκοπό την έρευνα του υπεδάφους (για την δημιουργία στρωματογραφικής στήλης που θα χρησιμοποιηθεί πιθανά για την υλοποίηση τεχνικών έργων ή τεκτονογεωλογικών αναφορών της περιοχής), την αναζήτηση υδροφόρων οριζόντων και για την αναζήτηση υδρογονανθράκων. Σε αυτήν την διπλωματική εργασία θα ασχοληθούμε με τις γεωτρήσεις που αφορούν τους υδρογονάνθρακες και πιο συγκεκριμένα με τις υπεράκτιες γεωτρήσεις που πραγματοποιούνται σε μεγάλα βάθη. Με το πέρας των χρόνων, τόσο το γεωφυσικό κομμάτι (που μας δίνει στοιχεία για το υπέδαφος) όσο και το μηχανολογικό (μηχανικά μέρη των μηχανημάτων γεώτρησης κλπ.) μιας έρευνας υδρογονανθράκων, έχουν επηρεαστεί από την συνεχόμενη και ταχεία τεχνολογική πρόοδο με αποτέλεσμα πλέον οι διάφορες έρευνες και οι εξαγωγές υδρογονανθράκων να γίνονται με τον υψηλότερο σεβασμό προς το περιβάλλον. Μεγάλο κομμάτι λοιπόν, μιας επιτυχημένης αποστολής για την εκμετάλλευση ενός τέτοιου κοιτάσματος είναι η επιτυχημένη σχεδίαση του μοντέλου διαχείρισης των αποβλήτων που θα παραχθεί από μια γεώτρηση. Τέτοια απόβλητα εμπεριέχονται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, στα υγρά (drilling fluids ή drilling mud) που χρησιμοποιούνται κατά την διάτρηση και αποτελούν τα θραύσματα ή cuttings. Η σωστή σχεδίαση ενός τέτοιου του μοντέλου θα φέρει σαν αποτέλεσμα μια «καθαρότερη» και λιγότερο επώδυνη για το περιβάλλον εξαγωγή των κοιτασμάτων πετρελαίου ή φυσικού αερίου, ενώ θα είναι και οικονομικότερη για την εταιρία που πραγματοποιεί την έρευνα και την εκμετάλλευση καθώς θα γίνεται μια λιγότερη και σωστότερη διαχείριση της διατρητικής λάσπης η όποια θα ανακυκλώνεται για να ξαναχρησιμοποιηθεί όσο τον δυνατόν περισσότερες φορές. Καταλήγουμε έτσι στο ότι η κάθε χώρα – κράτος που μπαίνει στο «παιχνίδι» των εξορύξεων υδρογονανθράκων, με σκοπό την ελάχιστη καταπόνηση του περιβάλλοντος, έχει ορίσει και επιβάλλει νομοθετικά πλαίσια. Επίσης πριν επέλθουμε στο στάδιο των γεωτρήσεων, πραγματοποιούνται έρευνες και μελέτες των διαφόρων περιβαλλοντικών επιπτώσεων
ενώ ορίζονται και διάφορες περιβαλλοντικές νομοθεσίες για την εκάστοτε περιοχή που μας απασχολεί. Αυτές ονομάζονται «Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» ή κοινώς «ΣΜΠΕ» και η σύνταξη τους αποτελεί το πρωταρχικό στάδιο κάθε νέας έρευνας για εκμετάλλευση κάποιου κοιτάσματος υδρογονανθράκων. Στην επόμενο κεφάλαιο θα περιγράψουμε σε γενικές γραμμές το Νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδας ενώ θα γίνουν και αναφορές σε κάποιες ΣΜΠΕ από δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν στην χώρα μας. Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι σε διάφορα σημεία του κόσμου όπου τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων εντοπίζονται σε υποανάπτυκτες χώρες και χώρες του τρίτου κόσμου οι νόμοι για τις περιβαλλοντικές συνέπειες και την αποφυγή τους, είναι 6ελάχιστοι έως μηδαμινοί, με τις συνέπειες αυτής της μη τήρησης των βασικών μέτρων να φαίνεται και στην υγεία των ανθρώπων. Κάποια τέτοια παραδείγματα είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος και στην ζωής των κατοίκων στην Νιγηρία λόγω των πετρελαϊκών διεργασιών, οι χερσαίες και οι παράκτιες ακατέργαστες και εξαγνισμένες πετρελαιοκηλίδες στην Βόρεια Αλάσκα, κ.α. Η εργασία αυτή όμως δεν στοχεύει στις διάφορες επιπτώσεις στο περιβάλλον που έχουν συμβεί και συμβαίνουν λόγω των κακών ή ανυπάρκτων νομοθετικών πλαισίων και στις διαδικασίες πχ μεταφοράς των υδρογονανθράκων, αλλά στα απόβλητα -και στην διαχείριση αυτών- που παράγονται κατά το, καθαρά γεωλογικό, κομμάτι της γεώτρησης. Σκοπός λοιπόν αυτής της εργασίας είναι να εξηγήσει και να περιγράψει την διαδικασία διεξαγωγής μιας γεώτρησης στην θάλασσα καθώς και τι αντιμετωπίζει μια τέτοια γεώτρηση σε επίπεδο των αποβλήτων και διαχείρισης αυτών. Πιο συγκεκριμένα θα επικεντρωθούμε σε έναν σχετικά πρόσφατο τρόπο γεώτρησης με την χρήση των Risers, των οποίων θα γίνει μια αναλυτική περιγραφή ενώ θα αναφερθούν όλες οι θέσεις κατά την διάτρηση όπου μπορεί να προκύψει κάποιος περιβαλλοντικός κίνδυνος καθώς για το πως αυτοί οι πιθανοί κίνδυνοι εξαλείφονται . Τέλος, για επίλογο θα παρουσιαστούν ορισμένα παραδείγματα υπεράκτιων γεωτρήσεων και το πως διαχειρίστηκαν τα απόβλητα που παράχθηκαν σε αυτές.