Μελέτη της ερευνητικής συνεργασίας στα θαλάσσια οικοσυστήματα μέσω ανάλυσης του κοινωνικού δικτύου συγγραφέων: η επιστημονικομετρική προσέγγιση στην περίπτωση των θαλάσσιων θηλαστικών = Study of research collaboration on marine ecosystems through analysis of the authors' social network: the scientometric approach –the case of marine mammals .

Περίληψη

Παρότι  η συνεργασία στην επιστημονική έρευνα έχει μακρά ιστορία, η ανάλυση του δικτύου συν-συγγραφέων για τη διερεύνηση της επιστημονικής συνεργασίας μεταξύ των συγγραφέων είναι ένας σχετικά πρόσφατος τομέας έρευνας. Μελέτες της τρέχουσας βιβλιογραφίας δίνουν κυρίως έμφαση στη σύλληψη και κατανόηση συνεργατικών προτύπων. Η παρούσα εργασία, που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Διατμηματικού Προγράμματος Σπουδών «Δίκτυα και Πολυπλοκότητα», βασίζεται στην έρευνα που παράγεται στο επιστημονικό πεδίο της θαλάσσιας οικολογίας για τα θαλάσσια θηλαστικά κι έχει ως στόχο να διερευνήσει την έκταση  των  δυνατοτήτων και  της δυναμικής της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας, η οποία  αντικατοπτρίζει την πρόοδο της γνώσης.
Στο πλαίσιο αυτό, χρησιμοποιήθηκαν  επιστημονικές δημοσιεύσεις για τα θαλάσσια θηλαστικά για το χρονικό διάστημα από το 1990 έως και τα μέσα  2020, ως το κύριο προϊόν της παραχθείσας επιστημονικής γνώσης, προκειμένου να αναπτυχθεί  και να αναλυθεί μια σειρά δικτύων συν-συγγραφέων. Οι χώρες που αναφέρονται ως έδρα των συγγραφέων χρησιμοποιήθηκαν ως κόμβοι, με δύο κόμβους να συνδέονται εάν συγγραφείς αυτών των χωρών είχαν συνεργαστεί ως συν-συγγραφείς σε μια δημοσίευση. Οι ιδιότητες των δικτύων συν-συγγραφέα αποκάλυψαν ότι με την πάροδο του χρόνου τα δίκτυα επιστημονικής συνεργασίας των θαλασσίων θηλαστικών αυξάνουν σε μέγεθος και εξαπλώνονται συνεχώς σε διαφορετικές χώρες. Οι μετρικές των  δικτύων αποκάλυψαν ένα ισχυρό και συνεκτικό δίκτυο που υποστηρίζεται από πολλές χώρες. Τα αποτελέσματα δείχνουν μια σταθερή ροή επιστημονικών πληροφοριών μεταξύ χωρών εντός των ερευνητικών κοινοτήτων των θαλάσσιων θηλαστικών. Η ανάλυση θα μπορούσε να  υπογραμμίσει τα πιθανά οφέλη που δημιουργούνται από διεθνείς συνεργασίες και αντικατοπτρίζουν την ενσωμάτωση δεξιοτήτων, επιστημονικών υποβάθρων και γνώσεων. Τα αποτελέσματα εντοπίζουν   τις χώρες που διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην επιμονή της ευρωστίας των έξι μελετώμενων δικτύων συν-συγγραφέων, και ανάμεσα σε αυτές βρίσκεται και η Ελλάδα.

Albeit co-authorship in scientific research has a long history, the analysis of co-authorship network that  explores scientific collaboration among authors is a relatively new research area. Studies of current literature about co-authorship networks mostly give emphasis to understand patterns of scientific collaborations. Scientists from different research areas and geographical locations may participate in a specific co-author network, whereas  a single scientist may belong to different co-author networks. The present study is based on research on marine mammals as a field of exploration of possibilities and dynamics of international scientific cooperation, which reflects the progress of knowledge.
In this study, a thirty years’ period (1990-2020) research publications on marine mammals formed the basis to develop a series of co-authorship networks. Countries that were mentioned in authors’ affiliations were used as nodes, with two nodes being connected if authors of these countries had collaborated as co-authors in a publication. The properties of the co-authorship networks revealed that marine mammals’  scientific collaboration networks are getting larger and spreading constantly over different countries through time. Network metrics revealed a robust and coherent network supported by numerous countries. The results show a steady flow of scientific information among countries within marine mammals’ research communities. The analysis highlights  the potential benefits generated by international collaborations and reflect the integration of skills, scientific backgrounds and knowledge, identifying the countries which  play a critical role in insisting on the robustness of co-authors' networks. Among them  Greece is proving to be a proud representative of the Mediterranean Basin.