Προσδιορισμός των περιεκτικοτήτων ασβεστίτη και δολομίτη σε ελληνικά μάρμαρα με την μέθοδο του ασβεστόμετρου = Determination of calcite and dolomite concentrations in greek marbles with the method of calcimeter.

Δημήτριος Αστέριος Σαράφης

Προσδιορισμός των περιεκτικοτήτων ασβεστίτη και δολομίτη σε ελληνικά μάρμαρα με την μέθοδο του ασβεστόμετρου = Determination of calcite and dolomite concentrations in greek marbles with the method of calcimeter.

Δημήτριος Αστέριος Σαράφης

Περίληψη

Στην παρούσα εργασία μελετήθηκαν εργαστηριακά με τη μέθοδο του ασβεστόμετρου 55 δείγματα μαρμάρων από θέσεις αρχαίων λατομείων καθώς και από ενεργά και αδρανή σύγχρονα λατομεία με στόχο τον προσδιορισμό των κύριων ανθρακικών ορυκτών, του ασβεστίτη και του δολομίτη. Τα δείγματα προέρχονται από τις παρακάτω περιοχές: Μαρώνεια Ροδόπης, Ακρόπολη, Αλυκή και Βαθύ Θάσου, Ζαρκαδιά και Φίλιπποι Καβάλας, Βώλακας Δράμας, Μονή Χιλανδαρίου Άγιου Όρους, Ολυμπιάδα Χαλκιδικής, Άγιος Χαράλαμπος Κιλκίς, Αραβησσός Πάικου, Βρία Πιερίων, Βέρμιο, Τρανόβαλτος Καμβουνίων, Τέμπη, Αρχαία Άτραξ, Χασάμπαλη, Καλοχώρι, Καστρί, Γόννοι, Κουτσόχερο, Μύρα και Τύρναβος Λάρισας, Τισαίον όρος, Γορίτσα, Δημητριάδα και Φερές Μαγνησίας, τα νησιά του Αιγαίου Σκύρος, Πάρος, Νάξος και Ηρακλειά, Πεντέλη και Διόνυσο Αττικής, Θορικό και Στεφάνι Λαυρίου, Κάρυστο Εύβοιας και Μάνη Πελοποννήσου. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η πλειονότητα των εξετασμένων μάρμαρων, 47 στο σύνολο, είναι ασβεστιτικά με μέση περιεκτικότητα σε ασβεστίτη από 77 έως 100%, σε δολομίτη από 0 έως 11% και σε μη ανθρακικά ορυκτά από 0 έως 16%. Τα δολομιτικά-ασβεστιτικά μάρμαρα είναι τέσσερα (Βαθύ Θάσου, Βώλακας Δράμας, Γόννοι Λάρισας και Ηρακλειά) με σύσταση σε δολομίτη 13-68% και σε ασβεστίτη 32-79%, ενώ τα τρία σιπολινικά μάρμαρα περιέχουν 62-87% ασβεστίτη, 1-3% δολομίτη και 12-36% μη ανθρακικά ορυκτά. Τέλος, αυτό από την περιοχή Κυπάρισσος της Μάνης από 42-43% ασβεστίτη, 1-2% δολομίτη και 56% από μη ανθρακικά ορυκτά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ποσοτικών αναλύσεων περίθλασης ακτίνων-Χ, για τα 43 από τα 55 δείγματα, εντοπίστηκαν διαφοροποιήσεις για 5 από αυτά ως προς την σύστασή τους σε ασβεστίτη και δολομίτη. Συγκεκριμένα τα δείγματα από το Βαθύ (VATH) και την Ηρακλειά (IRAK) αφορούν δύο καθαρά δολομιτικά πετρώματα, καθώς αποτελούνται από 97% και 95% δολομίτη αντίστοιχα. Επίσης τα δείγματα Verm5Β και Vry 1 αφορούν δολομιτικά-ασβεστιτικά μάρμαρα, καθώς αποτελούνται από 87% και 83% ασβεστίτη και από 10% και 16% δολομίτη αντίστοιχα. Επιπλέον το δείγμα Kastri 1 πρόκειται για ένα σιπολινικό μάρμαρο καθώς αποτελείται από 81% ασβεστίτη, 9% δολομίτη, 5% μαρμαρυγία, 3% χλωρίτη και 2% χαλαζία. Τέλος, πολύ ικανοποιητικά εμφανίζονται τα αποτελέσματα σε όλα τα δείγματα σχετικά με το συνολικό ποσοστό συμμετοχής των ανθρακικών κλασμάτων του ασβεστίτη και δολομίτη.

In the present project, 55 samples of marbles from ancient quarries, as well as, from active and inactive modern quarries, were studied by the method of calcimeter in order to determine the main carbonate mineral fractions, calcite and dolomite. The samples were collected from the following areas: Maronia (Rhodopi), Acropolis, Aliki and Vathi (Thassos), Zarkadia (Kavala), Filippoi (Kavala), Volakas (Drama), Chilandari Monastery (Mount Athos), Olympias (Ckalkidiki), Agios Charalambos (Kilkis), Aravissos (Paikon), Vria (Pieria), Vermion mountain, Tranovalto (Kozani), ancient Atrax, Chassanbali, Kalochori, Kastri, Koutsochero, Myra and Tyrnavos (Larissa), Mount Tisaion, Goritsa, Dimitriada and Ferres (Magnesia), the Aegean islands Skyros, Paros, Naxos and Heraklia, Penteli and Dionysos (Attica), Thoriko and Stefani (Lavrion), Karystos (Evoia) and Mani (Peloponissos). The results of the research showed that the majority of the examined marbles, 47 samples in total, are calcitic with an average composition of 77-100% calcite, 0-11% dolomite and 0-16% non-carbonate minerals. Dolomitic-calcitic marbles are only represented with three samples, with an average composition of 13-68% dolomite and 32-79% calcite, while the three cipollinic samples appear with an average composition of 62-87% calcite, 1-3% dolomite and 12-36% non-carbonated minerals. Finally, the sample from Kyparissos of Mani consists of 42-43% calcite, 1-2% dolomite and 56% of non-carbonated minerals. According to the results of the quantitative X-ray Diffraction (XRD) analysis, in 43 out of 55 samples, differentiations in the composition of calcite and dolomite, were identified in 5 samples, when were compared with the calcimeter method. Specifically, the samples from Vathi (Vath) and Iraklia (IRAK) are dolomite marbles, and are consisted of 97% and 95% dolomite, respectively. Also, the samples Verm5B and Vry 1 are dolomitic-calcitic marbles, consisting of 87% and 83% calcite and 10% and 16% dolomite respectively. Furthermore, the sample Kastri 1 is a cipollinic marble and consists of 81% calcite, 9% dolomite, 5% mica, 3% chlorite and 2% quartz. The results are very satisfactory in all samples regarding the total percentage of carbonate fractions of calcite and dolomite.

Πλήρες Κείμενο:

PDF

Αναφορές

Attanasio, D. (2003). Ancient white marbles: analysis and identification by paramagnetic resonance spectroscopy. L’Erma di Bretschneider, Roma.

Attanasio, D., Brilli, M. and Ogle N. (2006). The Isotopic Signature of Classical Marbles. L’erma di Bretschneider, Roma, Studia Archaeologica, 145, 336 pp.

Avdis, V. (1991). The effect of movement of high-angle faults on stratigraphy and structure: the Attico-Cycladic Massif, Greece. Tectonophysics, 192, 293-311.

Badouna, I., Koutsovitis, P., Karkalis, C., Laskaridis, K., Koukouzas, N., Tyrologou, P., Patronis, M., Papatrechas, C. and Petrounias, P. (2020). Petrological and geochemical properties of greek carbonate stones, associated with their physico-mechanical and aesthetic characteristics. Minerals, 10(6).

Bilias, F. and Barbayiannis, N. (2017). Evaluation of sodium tetraphenylboron (NaBPh4) as a soil test of potassium availability, Archives of Agronomy and Soil Science, 63:4, 468-476.

Bruno, M. and Pallante, P. (2002). The "Lapis Taenarius" quarries of Cape Tainaron. In (L. Lazzarini ed.) Interdisciplinary Studies on Ancient Stone, ASMOSIA VI, Proceedings of the Sixth International Conference of Association for the Study of Marble and Other Stones in Antiquity, 15-18 June 2000, Venice, 163-176.

Bruno, M., Conti, l., Lazzarini, l., Pensabene, P. and Turi, b. (2002). The Marble quarries of Thasos: an archaeometric study, in Lazzarini (ed), Interdisciplinary Studies on Ancient Stone. ASMOSIA V. Padua, 157-62

Bucher, K. and Grapes, R. (2011) Metamorphism of Dolomites and Limestones. In: Petrogenesis of Metamorphic Rocks. Springer, Berlin, Heidelberg.

Calligaro, T., Coquinot, Y., Guerra, M., Herrmann, J., Laugier, L. and Van den Hoek, A. (2013). Dolomitic marble from Thasos at the Louvre. Open Journal of Archaeometry, 1(1), 14 pp.

Caputo, R. (1990). Geological and structural study of the recent and active brittle deformation of the Neogene-Quaternary basins of Thessaly (Central Greece). PhD Thesis, University of Thessaloniki, 251p.

Castelvetro, V., Aglietto, M., Ciardelli, F., Chiantore, O., Lazzari, M. and Toniolo, L. (2002). Structure control, coating properties, and durability of fluorinated acrylic-based polymers. Journal of Coatings Technology. 74. 57-66.

Cook, S. and Bowman J. (1994). Contact metamorphism surrounding the Alta stock: Thermal constraints and evidence of advective heat transport from calcite + dolomite geothermometry. American Mineralogist 79, 513-525.

Craig, H. and Craig, V. (1972). Greek Marbles: Determination of Provenance by Isotopic Analysis. Science, 176, 401-403.

Davies, G. R. (1979). Dolomite Reservoir Rocks: Processes, Controls, Porosity Development. Geology of Carbonate Porosity: American Association of Petroleum Geologists Continuing-Education Course-Note Series 11, p. C1-C17

Dean, W. (1974). Determination of Carbonate and Organic Matter in Calcareous Sediments and Sedimentary Rocks by Loss on Ignition: Comparison with Other Methods. Journal of Sediment Petrology 44: 242-248.

Evangelou, V. P., Whittig, L. D. and Tanji, K. K. (1984). An Automated Manometric Method for Quantitative Determination of Calcite and Dolomite. Soil Science Society of America Journal, 48(6), 1236-1239.

Herz, N. (1987). Carbon and oxygen isotopic ratios: A data base for classical Greek and Roman marble. Archaeometry, 29, 35-43.

Jansen, J. B. H. and Schuiling, R. D. (1976). Metamorphism on Naxos. Petrology and thermal gradients. American Journal of Science 276:1225-1253.

Kaklis, K., Nomikos, P., Karatza, Z. and Agioutantis, Z. (2019). Comparison of bonded-particle numerical model results with indirect tension experimental results for Dionysos marble. 53rd U.S. Rock Mechanics/Geomechanics Symposium (ARMA), 23-26 June 2019, New York, NY, paper 19-1788.

Kalogeropoulos, S., Kilias, S., Bitzios, D., Nicolaou, M. and Both, R. (1989). Genesis of the Olympias carbonate-hosted Pb-Zn (Au, Ag) sulphide ore deposit, eastern Chaldikidi, northern Greece. Economic Geology, 84, 1210-1234.

Kantiranis N., Tsirambides A., Filippidis A. and Christaras B. (1999). Technological characteristics of the calcined limestone from Agios Panteleimonas, Macedonia, Greece. Materials and Structures, 32: 546-551

Karambinis, M. and Lazzarini, L. (2015). The Roman marble quarries of Aliko bay and of the islets of Rinia and Koulouri (Skyros, Greece). In: ASMOSIA 10, Rome, 791-804.

Katsikatsos, G. and Migiros, G. (1987). Rapsani sheet, Geological map of Greece, 1:50,000, (Athens, IGME).

Laskaridis, K., Patronis, M., Papatrechas, C. and Schouenborg, B. (2013). The Marble Types of Thassos Island through the Ages. 9097-.

Lazzarini, L. and Canceliere, S. (2000). Characterisation of the white marble of two unpublished ancient Roman quarries on the Islands of Fourni and Skyros (Greece), Periodico di Mineralogia (69), 49-62.

Lepsius, R. (1893). Geologie von Attika: Ein Beitrag zur Lehre vom Metamorphismus der Gesteine. Berlin Zeitschr. f. partkt. Geol., 4, 196 S.592 ρ

Letargo, C., Lamb, W. and Park, J. (1995). Comparison of calcite + dolomite thermometry and carbonate + silicate equilibria: Constraints on the conditions of metamorphism of the Llano uplift, central Texas, U.S.A. American Mineralogist, 80(1-2), 131-143.

Love, S. (2017). Field Methods for the Analysis of Mud Brick Architecture. Journal of Field Archaeology, 42(4), 351-363.

Melfos, V. and Vavelidis, M. (2000). The ancient quarries in Maronia, Rhodope prefecture. Thessalonikians Polis, 2, 63-76.

Melfos, V. (2004). Mineralogical and stable isotopic study of ancient white marble quarries in Larissa, Thessaly, Greece. Bull Geol Soc Greece, XXXVI/3, 1164-1172.

Melfos, V. (2008). “Green Thessalian Stone”: The Byzantine quarries and the use of a unique architecture material from Larisa area, Greece. Petrographic and geochemical characterization. Oxford Journal of Archaeology, 27, 387-405.

Melfos, V. (2019). Μάρμαρο Θάσου πιο λευκό και από το χιόνι. Ελληνικό Πανόραμα, 118, 58-87.

Melfos, V., Vavelidis, M. and Theodorikas, S. (2002). Preservation of the Greek Cultural Heritage: A study of the geology and extraction techniques of two ancient quarries, Larisa prefecture, Thessaly, Greece. In Kungolos et al. (eds), Proceedings of the International Conference “Protection and Restoration of the Environment VI”, 1535-1544.

Melfos, V., Voudouris, P., Papadopoulou, L., Sdrolia, S. and Helly, B. (2010). Mineralogical, petrographic and stable isotopic study of ancient white marble quarries in Thessaly, Greece - II. Chasanbali, Tempi, Atrax, Tisaion mountain. Bull Geol Soc Greece, XLIII/2, 845-855.

Migiros, G. (1983). Geological study of the Kato Olympos area Thessaly. PhD Thesis, University of Patras, 204p.

Morgenstein, M. E. and Redmount, C. A. (1998). Mudbrick Typology, Sources, and Sedimentological Composition: A Case Study from Tell el-Muqdam, Egyptian Delta. Journal of the American Research Center in Egypt, 35, 129-146.

Nikolaou, K., Alysandratou, A., Karanika, K., Kaya, Y., Inaner, H., Christanis, K., Iliopoulos, G. and Avramidis, P. (2016). Sedimentology and paleoenvironmental reconstruction of ag-1 core of Ayvalik region, NW Turkey. Bulletin of the Geological Society of Greece, 50(1), 354-364.

Pike, S.H. (2000). Archaeological geology and geochemistry of Pentelic marble, Mount Pentelikon, Attica, Greece.

Ray, A. K., Sharma, R. K. and Chopra, S. (2014). Hydrocarbon-bearing dolomite reservoir characterization: A case study from eastern Canada. Society of Exploration Geophysicists International Exposition and 84th Annual Meeting SEG 2014, 2677-2682.

Roselle, G. T., Baumgartner, L. P. and Valley, J. W. (1999). Stable isotope evidence of heterogeneous fluid infiltration at the Ubehebe Peak contact aureole, Death

Valley National Park, California. American Journal of Science, 299(2), 93-138.

Sharma, R. S. and Sharma, A. (2021). Metamorphism of Dolomites and Limestones. Encyclopedia of Geology, 479-491.

Skinner, S.I., Halstead, R.L. and Brydon, J.E. (1959). Quantitative manometric determination of calcite and dolomite in soils and limestones. Canadian Journal of Soil Science, 39, 197-204.

Skinner, S.I.M. and R.L. Halstead. (1958). Note on rapid method for determination of carbonates in soils. Can. J. Soil Sci. 38:187-188.

Tambakopoulos, D. and Maniatis, Y. (2018). The provenance of the marble artefacts, in The Marble Finds from Kavos and the Archaeology of Ritual, eds. C.

Renfrew, O. Philaniotou, N. Brodie, G. Gavalas and M.J. Boyd. (McDonald Institute Monographs.) Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research, 355-432.

Thiebault, F. (1982). Evolution géodynamique des Hellenides externes en Peloponnèse méridional (Grèce). Thèse d’ Etat. Societé Géologique du Nord, Publication No 6, 574 p., Lille.

Turner, R.C. (1959). An investigation of the intercept method for determining the proportion of dolomite and calcite in mixtures of the two. I. Can. J. Soil Sci. 40:219-231

Turner, R.C. and Skinner, S.I.M. (1959). An investigation of the intercept method for determining the proportion of dolomite and calcite in mixtures of the two. II. Experimental rate of solution of dolomite and calcite in samples consisting of a number of crystals. Can. J. Soil Sci. 40:232 242.

Vicini, S., Margutti, S., Princi, E., Moggi, G. and Pedemonte E. (2002). In situ copolymerization for the consolidation of stone artefacts, Macromol. Chem.Phys., 203, 1413-1419.

Yarosh, A., Pryakhina, T.A., Kotov, V.M., Zavin, B.G. and Krukovsky, S.P. (1997). Chemistry, technology and applications of fluorocompounds, Abstracts of the Second International Conference, St. Peterburg, Russia, 24.

Βάκουλης, Χ. (2000). Λατομεία μαρμάρου στην αρχαία Μακεδονία και προσδιορισμός προέλευσης μαρμάρινων έργων. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Φιλοσοφική Σχολή. ΑΠΘ. 256σ.

Βαξεβανόπουλος Μ., Μέλφος Β., Δουλγέρη-Ιντζεσίλογλου Α., Σκαφιδά Ε., Βαβάλιου Μ., Ιντζεσίλογλου Χ. (2020). Καταγραφή της αρχαίας λατομικής δραστηριότητας στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας. Το Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, 5, 373-382..

Βλάμη, Β. (2006) Η Περιοχή της Όχης, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Εύβοιας, ΟΙΚΟΣ - Διαχείριση Φυσικού Περιβάλλοντος ΕΠΕ.

Βουγιούκας, Δ. και Χατζηπαναγής, Ι. (2009). Γεωλογία-Λιθοστρωματογραφία-Τεκτονική και Κοιτασματολογία του Φαλακρού Όρους. Έκθεση Ι.Γ.Μ.Ε., Γ’ΚΠΣ, 74σ.

Γεωργογιάννης, Ν. (2019). Η Αλπική Τεκτονική Εξέλιξη του Βορειοδυτικού και Κεντρικού Αιγαίου. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών.

Δημητριάδης, Σ. (1985). Εισαγωγή στην Πετρολογία των μεταμορφωμένων πετρωμάτων. Εκδόσεις Γιαχούδη-Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη.

Δημογιάννη, Σ. (2014). Συμβολή των Γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών και της τηλεπισκόπησης στην Υδρογεωλογία της περιοχής Λάρισας-Τυρνάβου. Διατριβή Ειδίκευσης . Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ.

Καντηράνης Ν., Στεργίου Χ.Α., Φιλιππίδης Α. και Δρακούλης Α. (2004). Υπολογισμός του ποσοστού του άμορφου υλικού με τη χρήση περιθλασιγραμμάτων ακτίνων-Χ. 10ο Διεθνές Συνέδριο Ε.Γ.Ε., Θεσσαλονίκη, Δελτ. Ελλ. Γεωλ. Εταιρ., 36/1: 446-453.

Καντηράνης Ν., Τσιραμπίδης Α., Φιλιππίδης Α., Κασώλη-Φουρναράκη Α. και Χρηστάρας Β. (2001). Βιομηχανικές χρήσεις των ανθρακικών πετρωμάτων της νήσου Θάσου (Ελλάς). Δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας, 34, 1145-1154.

Κατσαβούνη, Σ. και Petkovski, S. (2004). Λίμνη Δοϊράνη-Επισκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης. Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (EKBY), Θέρμη, Society for the Investigation and Conservation of Biodiversity and the Sustainable Development of Natural Ecosystems (BIOECO), Skopje, 121 σελ.

Κωνσταντίνου, Ρ. (1986). Γεωλογική έρευνα των ελληνικών μαρμάρων και οι δυνατότητες αξιοποίησης τους. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ.

Λασκαρίδης, Κ. και Πατρώνης, M. (2005). Οι φυσικομηχανικές ιδιότητες των φυσικών διακοσμητικών πτερωμάτων και η χρήση τους κατά την απόδοση σήμανσης CE. Πρακτ. 2ου Συν. Επιτρ. Οικ. Γεωλ. Ορυκτ. Γεωχ. (Ε.Γ.Ε.), Θεσσαλονίκη, 179-187.

Λασκαρίδης, Κ., Πατρώνης, Μ., Μπαντουνά, Ι. και Κουσερής, Ι. (2015). Χαρακτηριστικά Διακοσμητικών Πετρωμάτων Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης. Έκθεση ΙΓΜΕ, σελ. 78.

Λασκαρίδης, Κ., Πατρώνης, Μ., Παπατρέχας, Χ., Ξηροκώστας, Ν. και Φιλίππου, Σ. (2016). Άτλαντας εμπορικών τύπων των ελληνικών διακοσμητικών πετρωμάτων. Εργαστήριο Ελέγχου Ποιότητας Διακοσμητικών Πετρωμάτων «ΛΙΘΟΣ», Ι.Γ.Μ.Ε.

Μαντή, Β. (1993). Προσδιορισμός της προέλευσης του μαρμάρου αρχαίων μνημείων με τις τεχνικές του ηλεκτρονικού παραμαγνητικού συντονισμού και της νετρονικής ενεργοποίησης. Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, σελ. 281.

Μέλφος, Β. (2010). Προσδιορισμός της πηγής προέλευσης των πρώτων υλών από επιλεγμένα δείγματα πωρόλιθου του Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας. Αδημοσίευτη Έκθεση προς την Επιστημονική Επιτροπή τους Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας.

Μέλφος, Β. (2015). «Αρχαία λατομεία μαρμάρου στην Μακεδονία: ορυκτολογική, πετρογραφική και ισοτοπική (C,O) μελέτη». Πρακτικά του 10ου Διεθνούς Συνεδρίου της Ελληνικής Γεωγραφικής Εταιρείας, 22-24 Οκτ 2014, Θεσσαλονίκη, σσ. 536-548.

Μεραχτσάκη, Δ. (2013). Μελέτη της προστασίας του μαρμάρου από τη διάβρωση με προηγμένα σύνθετα πολυμερικά επιστρώματα. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία. Τμήμα Χημείας, ΑΠΘ.

Μερτζάνης, Α., Σκοτίδα, Α., Ευθυμίου, Γ. και Ζακυνθινός, Γ. (2004). Διαχρονική εξέλιξη της κατάστασης περιβάλλοντος (γεωλογία - γεωμορφές) και των χρήσεων γης, σε αργούντα λατομεία του Πεντελικού όρους (Αττική). Δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας, 36(1), 216-225.

Μουντράκης, Δ. (2010). Γεωλογία και γεωτεκτονική εξέλιξη της Ελλάδος. University Studio Press, Θεσσαλονίκη.

Μπεχλιβάνη, Σ. (2009). Μελέτη της ορυκτολογικής - γεωχημικής σύστασης και των τεχνολογικών χαρακτηριστικών των ανθρακικών πετρωμάτων στις περιοχές Κουτσοχέρου και Μηρών Λάρισας. Διατριβή Ειδίκευσης. Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ.

Μυλωνάς, Δ. (2018) Ορυκτολογική - γεωχημική μελέτη των υλικών του παλαιού χώρου απόθεσης στην ευρύτερη περιοχή της πλατείας +53, Στρατώνι Χαλκιδικής. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ.

Παπαγεωργάκης, Ι. (1963). Συμβολή εις την γνώσιν των εις την αρχαίαν Ελλάδα χρησιμοποιηθέντων μαρμάρων και των λατομείων αυτών. Ι. Τα αρχαία λατομεία της Θεσσαλίας. Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, 564-572.

Παπαδόπουλος, Π. (1982). Γεωλογικός χάρτης της Ελλάδας. Φύλλο Μαρώνεια, κλίμακα 1:50.000. ΙΓΜΕ. Αθήνα.

Παπατρέχας, Χ. (2011). Συσχέτιση φυσικομηχανικών ιδιοτήτων με το κοκκομετρικό μέγεθος και την ορυκτολογική σύσταση των ανθρακικών πετρωμάτων της Ανατολικής Μακεδονίας. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ.

Πολυκρέτη, Κ. (1999) (in Greek): Διερεύνηση προέλευσης και αυθεντικότητας αρχαίων μαρμάρινων μνημείων με Φασματοσκοπία Ηλεκτρoνικού Παραμαγνητικού Συντονισμού και Θερμοφωταύγεια. Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 248.

Τζεφέρης, Π. (2020). Τα μάρμαρα της Μάνης: Θέσεις εμφάνισης/εξόρυξης, πετρογραφική και ισοτοπική αναγνώριση. Μεταπτυχιακή Διατριβή Ειδίκευσης. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τσαμαντουρίδης, Γ. (2008).Τα αρχαία μεταλλεία του Ν. Κιλκίς. Μαχητής ΕΠΕ, Κιλκίς, 126 σ.

Τσιραμπίδης, Α. (1996). Τα ελληνικά μάρμαρα και άλλα διακοσμητικά πετρώματα. UNIVERSITY STUDIO PRESS, Θεσσαλονίκη.

Τσιραμπίδης, Α., Χριστοφίδης, Γ., Μιχαηλίδης, Κ., Βαβελίδης, Μ., Ελευθεριάδης, Γ. και Κορωναίος, Α. (1999). Η αξιοποίηση των στείρων (ρεταλιών) των μαρμάρων από λατομεία των περιοχών Θάσου, Λεκάνης Καβάλας και Φαλακρού Δράμας προς όφελος της Εθνικής οικονομίας και προστασία του περιβάλλοντος (Δράση 9). Αδημοσ. έκθεση, Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 47 σ.

Χατζηπαναγής, Ι. και Βουγιούκας, ∆. (2005). Τα μάρμαρα της ανατολικής Μακεδονίας. Βασικοί παράγοντες που χαρακτηρίζουν την εμπορικότητα τους σαν διακοσμητικά πετρώματα. Ποιότητες-Παραγωγη-Τιμές-Απόθεματα. 2ο Συνέριο της Επιτροπής Οικονομικής Γεωλογίας, Ορυκτολογίας και Γεωχημείας, 1, 387-396.

Χοβαρδάς, Π. (2007). Η ακτή της Χαλκιδικής κατά τους ιστορικούς χρόνους. Μεταπτυχιακή Εργασία. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Α.Π.Θ,184 σ.

Φιλιππίδης, Α. και Τσιραμπίδης, Α. (2015). Μάρμαρα και Ζεόλιθοι: Ποιοτικά χαρακτηριστικά - Αποθέματα και αξία - Βιομηχανικές, περιβαλλοντικές και αγροτικές εφαρμογές. Επιχειρηματική Ανακάλυψη της Αλυσίδας Αξίας των Μη Μεταλλικών Ορυκτών στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μακεδονία - Θράκη» 2007-2013, ΕΣΠΑ, 5 Μαΐου 2015, Δράμα, 12σ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Barouchas, P. and Koulos, P. (n.d.). Application Note Total carbonates analysis in sand mixtures using the FOGII Digital Soil. Ανακτήθηκε 28 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα http://bilkim.bilmar.com.tr/PDF/bd_inventions/An_140920_Fogii_application_note.pdf

bd INVENTIONS. DRIVE INNOVATION AND CREATIVE PURSUIT OF SUPERIOR PERFORMANCE. Ανακτήθηκε 28 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://www.bd-inventions.com/

Dionyssomarble. Λευκό μάρμαρο Διονύσου. Ανακτήθηκε 20 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα http://www.dionyssomarble.com/gr/products/54,19

STONE GROUP. Volakas Haemus. Ανακτήθηκε 3 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://www.stonegroup.gr/portfolio-item/volakas-heamus/

STONE GROUP. Volakas Hemarus. Ανακτήθηκε 3 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://www.stonegroup.gr/portfolio-item/hemarus/

STONENEWS. Tα μάρμαρα της Καρυστίας και της Νότιας Εύβοιας. Ανακτήθηκε 24 Ιανουαρίου 2022, από ιστοσελίδα https://stonenews.eu/el/ta-marmara-tis-

karystias-ke-tis-notias-evvias/?fbclid=IwAR0aMv_GgltyIpu74374kJKWrBh63f2s7DtZd7YnJY3-kLv1d3o91sDEI6k

ΑΦΟΙ ΚΑΡΠΟΝΤΙΝΗ ΝΑΞΙΑΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ. Προιόντα. Ανακτήθηκε 18 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://www.karpontinibros.gr/products.php?menu=30〈=el

ΑΦΟΙ ΣΠΥΡΟΥ ΑΒΕΕ. Πέτρα Καρύστου, Μάρμαρα, Λατομεία. Ανακτήθηκε 24 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://www.petromata.gr/about/about_gr.html

Η ΥΛΗ. Έργα ανάδειξης της Λατομικής τέχνης στην Πεντέλη. Ανακτήθηκε 20 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://forest.gr/dimosiefsis/erga-anadixis-tis-latomikis-technis-stin-penteli/

Μακρής, Δ. (2018). Γενική Χημεία Ενότητα 10η: Χημική Κινητική. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας [Powerpoint slides]. Ανακτήθηκε 20 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://eclass.uth.gr/modules/document/file.php/DND_U_101/GenChem_U10.pd

Μπίτζιος, Δ. και Τζεφέρης, Π. (2018). ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ. Το ελλειψοειδές σχήμα του αρχαίου θεάτρου του Θορικού. Μια πιθανή εξήγηση (II). Ανακτήθηκε 20 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://www.oryktosploutos.net/2018/11/ii_28/

Τζεφέρης, Π. (2017). ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ. Λατομεία Σχιστολιθικών Πλακών Καρύστου. Ανακτήθηκε 24 Οκτωβρίου 2021 από ιστοσελίδα https://www.oryktosploutos.net/2017/01/blog-post-48/

Τζεφέρης, Π. (2018α). ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ. Αγριλέζα Λαυρίου: το αρχαίο λατομείο των μαρμάρων του ναού του Ποσειδώνα Σουνίου. Ανακτήθηκε 20 Οκτωβρίου 2021, από ιστοσελίδα https://www.oryktosploutos.net/2018/01/blog-post_4-9/

Τζεφέρης, Π. (2018β). Η ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. Πέτρου Τζεφέρη: τα αρχαία λατομεία μαρμάρου του Λαυρίου. Ανακτήθηκε 20 Οκτωβρίου 2021 από ιστοσελίδα http://elladitsamas.blogspot.com/2018/02/blog-post_22.html

Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. (2019). Ετήσια έκθεση 2019. Μεταλλευτική και λατομική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε 29 Ιουλίου 2021 από ιστοσελίδα https://ypen.gov.gr/wp_content/uploads/2021/02/%CE%95%CE%9A%CE%98%CE%95%CE%A3%CE%97-2019-.pdf

Εισερχόμενη Αναφορά

Δεν υπάρχουν προς το παρόν εισερχόμενες αναφορές.