Τα βενθονικά τρηματοφόρα ως αρχιτεκτονες των παράκτιων ιζημάτων = Benthic foraminifera as coastal sediment engineers.

Περίληψη

Στην παρούσα διπλωματική εργασία ερευνάται η συνεισφορά των βενθονικών τρηματοφόρων στην παράκτια ιζηματογένεση για τις ακτές της Ν. Κρήτης. Η μελέτη της συγκεκριμένης περιοχής είναι σημαντική καθώς εμφανίζει μεγάλη ποικιλότητα οικοσυστημάτων που επηρεάζονται από τις φυσικές μεταβολές και τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις (εξορύξεις πετρελαίου, τουριστική εκμετάλλευση, κ.α.). Τα βενθονικά τρηματοφόρα επηρεάζονται άμεσα από περιβαλλοντικές αλλαγές (pH, θερμοκρασία, αλατότητα, κ.α.) και γι’ αυτό το λόγο θεωρούνται αξιόπιστοι περιβαλλοντικοί δείκτες Επίσης, τα βενθονικά τρηματοφόρα μετά την αναπαραγωγή ή τον θάνατό τους, συσσωρεύουν τα κελύφη τους με αποτέλεσμα να συμβάλλουν σημαντικά στη βιογενή ανθρακική ιζηματογένεση. Έτσι, η μελέτη της κατανομής των τρηματοφόρων και της συνεισφοράς τους στην παράκτια ιζηματογένεση για τις ακτές της Ν. Κρήτης κρίθηκε απαραίτητη.
Η δειγματοληψία για την παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε κατά τους μήνες Ιουλίου και Αυγούστου 2021, σε 8 διαφορετικές θέσεις στις ακτές της Ν. Κρήτης. Οι θέσεις δειγματοληψίας επιλέχθηκαν ώστε να μελετηθεί η κατανομή των τρηματοφόρων στο κεντρικό, ανατολικό και δυτικό παράκτιο τμήμα της Ν. Κρήτης. Τα δείγματα μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας, Α.Π.Θ., ώστε να επεξεργαστούν και να πραγματοποιηθούν οι αντίστοιχες μετρήσεις με ζυγαριά ακριβείας για την ανάλυση του βιογενούς ιζήματος. Με τη βοήθεια του στερεοσκοπίου έγινε η καταμέτρηση και ο προσδιορισμός των τρηματοφόρων για κάθε δείγμα ξεχωριστά. Οι μετρήσεις (βάρη, είδη βενθονικών τρηματοφόρων) επεξεργάστηκαν στατιστικά και κατασκευάστηκαν διαγράμματα με τους δείκτες ποικιλότητας αλλά και με δείκτες βασισμένους στα τρηματοφόρα.
Στα 8 παράκτια δείγματα εντοπίστηκαν 32 είδη βενθονικών τρηματοφόρων, τα οποία ομαδοποιήθηκαν και υπολογίστηκε η σχετική συμμετοχή τους στο βιογενές ίζημα. Το δείγμα από την ακτή Γραμμένο (SP4) που είναι στο δυτικό παράκτιο τμήμα της Ν. Κρήτης είχε το μεγαλύτερο ποσοστό βιογενούς ιζήματος (59%) με τη μεγαλύτερη συμμετοχή των μαλακίων και την επικράτηση του είδους τρηματοφόρων Peneroplis spp., ενώ τα υπόλοιπα δείγματα από το κεντρικό και ανατολικό παράκτιο τμήμα έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή του είδους Amphistegina lobifera με συγκέντρωση έως και 100% (SP3). Έτσι, στην περιοχή μελέτης τα βενθονικά τρηματοφόρα που συνεισφέρουν περισσότερο στην παράκτια ιζηματογένεση είναι το είδος Peneroplis spp. (Δυτικό παράκτιο τμήμα) και το είδος Amphistegina lobifera (κεντρικό και ανατολικό παράκτιο τμήμα).
Η ποσοτική και συγκριτική ανάλυση των τρηματοφόρων στην παρούσα μελέτη βοηθάει στην κατανόηση των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών και αποτελεί σημαντική πηγή δεδομένων για τον εντοπισμό διαφορών των συναθροίσεων των τρηματοφόρων ανά περιοχή και κατά συνέπεια την αξιολόγηση της σχέσης μεταξύ τρηματοφόρων και παράκτιας ιζηματογένεσης.

The current thesis investigates the contribution of benthic foraminifera to coastal sedimentation on the coasts of South Crete. The study of this area is important as it includes a great diversity of ecosystems affected by natural changes and anthropogenic interventions (oil extraction, tourism, etc.). Benthic foraminifera are directly affected by natural environmental changes (pH, temperature, salinity, etc.) and this is the reason that they are reliable environmental indicators. Also, benthic foraminifera after their reproduction or death, deposit their tests resulting to significant contribution to biogenic carbonate sedimentation. Thus, the study of the distribution of foraminifera and their contribution to coastal sedimentation for the coast of South Crete was considered necessary.
Sampling for this study was conducted in July-August 2021, at 8 different locations on the coast of South Crete. The sampling sites were chosen in order to investigate the distribution of foraminifera in the central, eastern and western coastal part of South Crete. The samples were transferred to the Geology and Paleontology Laboratory of the Department of Geology, Aristotle University of Thessaloniki, in order to be further processed and the corresponding measurements were conducted with a precision balance for the analysis of the biogenic sediment. The determination of the foraminifera and counting for each sample was succeed with a stereomicroscope. Measurements (weights, species of benthic foraminifera) were statistically processed in order to create diagrams with diversity indices and foraminiferal indices.
In the 8 coastal samples, 32 species of benthic foraminifera were identified, which were grouped and their relative contribution to the biogenic sediment was calculated. The sample from the coast of Grammeno (SP4), which is in the western coastal part of South Crete, exhibit the highest percentage of biogenic sediment (59%) with the highest proportion of molluscs and the domination of the foraminifera species Peneroplis spp, while the rest of the samples from the central and eastern coastal part displayed a higher proportion of Amphistegina lobifera with a concentration of up to 100% (SP3). Thus, in the study area the benthic foraminifera which contribute the most to the coastal sedimentation are Peneroplis spp. (western coastal part) and Amphistegina lobifera (central and eastern coastal part).
The quantitative and comparative analysis of foraminifera in this study helps to comprehend the environmental characteristics and is an important source of data for identifying differences in assemblages of foraminifera by region and evaluating the relationship between them and consequently the coastal sedimentation.