Οικομορφολογική σύγκριση μεταποδίων μεγαλόσωμων ελαφοειδών από το πλειστόκαινο της Βορείου Ελλάδας = Ecomorphological comparison of metapodia of large-body cervids from the pleistocene of Northern Greece.

Περίληψη

Η οικογένεια των ελαφίδων (Cervidae, Mammalia) προέρχεται από την Ευρασία και περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά είδη. Ωστόσο η ταξινόμησή τους δεν είναι εύκολη, λόγω του μη συμπληρωμένου αρχείου των απολιθωμάτων. Η πρώτη προσπάθεια ταξινόμησης, έγινε από τον Brooke, το 1878. Στην εποχή του Πλειστοκαίνου, υπήρχαν πολλά και  διαφορετικά είδη ελαφιών, με πιο χαρακτηριστικά τα μεγαλόσωμα, όπως το Megaloceros giganteus. Οι εναλλαγές του κλίματος και οι παγετώδεις περίοδοι, ώθησαν αυτά τα ζώα να προσαρμόσουν τα μεταπόδια τους στα αντίστοιχα περιβάλλοντα, ώστε να επιβιώνουν και να αποφεύγουν τους θηρευτές τους. Αυτά μπορεί να ήταν, είτε ανοιχτές εκτάσεις, είτε δασώδη περιβάλλοντα. Στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στις περιοχές του Λίβακου, της Απολλωνίας, της Κρήμνης και των Πετραλώνων, βρέθηκαν δείγματα μεγαλόσωμων ελαφιών και στην παρούσα εργασία πραγματοποιείται σύγκριση μεταξύ τους, με βάση τα μεταπόδια τους. Ειδικότερα, από διαγράμματα σύγκρισης κάποιων χαρακτηριστικών, των μετακαρπικών και των μεταταρσικών οστών, καθώς και των βαρών τους, βγαίνει το συμπέρασμα ότι το είδος που ζούσε στον Λίβακο ήταν το πιο μικρό μορφολογικά. Αυτά που ζούσαν στην Κρήμνη και στα Πετράλωνα παρουσιάζουν σημαντικές μορφομετρικές ομοιότητες μεταξύ τους. Ωστόσο πρόκειται για δύο διαφορετικά είδη, με αυτό των Πετραλώνων, να είναι πιθανόν λίγο μεγαλύτερο. Τέλος, το μεγαλύτερο από όλα τα μελετούμενα μεγαλόσωμα ελαφοειδή, ήταν αυτό που ζούσε στην Απολλωνία. Σε συνδυασμό της στρωματογραφίας των περιοχών, με τους τύπους των μεταποδίων, συνάγονται τα συμπεράσματα ότι στα Πετράλωνα είχε θερμό κλίμα, στέπες με διάσπαρτες δασώδεις εκτάσεις, ενώ στον Λίβακο, επικρατούσαν εκτάσεις με παρόχθια δάση σε  ποταμολιμναία περιβάλλοντα. Στην Απολλωνία και στην Κρήμνη, υπήρχαν πιο ανοιχτές εκτάσεις τύπου λειμώνων.

The deer family (Cervidae, Mammalia) originates from Eurasia and includes many different species. However, their classification is not easy, due to the incomplete fossil record. The first attempt of classification was made by Brooke, in 1878. In the Pleistocene period, there were many different species of deer. The most characteristic ones were the large-body deers, such as Megaloceros giganteus. Climate changes and ice ages forced these animals to adapt their metapods to the respective environments in order to survive and avoid their predators. Τhese environments could have been either open lands or wooded environments. In Greece, and more specifically in the regions of Livakos, Apollonia, Krimni and Petralona, specimens of large deers were found and in this scientific study a comparison is made between them, based on their metapods. In particular, after careful studying of the comparison charts concerning some characteristics, such as the metacarpal and metatarsal bones, as well as their weights, it is concluded that the species that was living in Livakos was the smallest morphologically. Those who were living in Krimni and Petralona show important morphometric similarities between them. However, these are two different species. This in Petralona is possibly slightly larger. Finally, the largest of all the large studied cervids, was the one that was living in Apollonia. Combining the stratigraphy of the areas, with the types of metapods, the conclusions derived are that in Petralona the climate was warm, with steppes and scattered wooded areas, while in Livakos, areas with riparian forests prevailed in river-lake environments. In Apollonia and Krimni, there were more open meadow-type areas.