Παλαιογεωγραφική εξέλιξη του ανατολικού περιθωρίου της Μυγδονίας λεκάνης στην περιοχή του Ρήχιου ποταμού

Περίληψη

Η παρούσα διατριβή έχει ως αντικείμενο την γεωμορφολογική μελέτη του αναγλύφου του ανατολικού περιθωρίου της Μυγδονίας λεκάνης ως προς την εξέλιξη του.  Αρχικά έγινε μια βιβλιογραφική ανασκόπηση πάνω στην περιοχή μελέτης όπου αναφέρονται κάποιες εισαγωγικές πληροφορίες για αυτήν, καθώς και για την ευρύτερη Μυγδονία λεκάνη.  Στο πλαίσιο της μελέτης της γεωμορφολογίας της περιοχής έγινε η εκτενέστερη ανάλυση του υψομετρικού καθεστώτος που την χαρακτηρίζει, και δημιουργήθηκαν οι ακόλουθοι χάρτες σε σχέση με τους μορφοτεκτονικούς της δείκτες: αναγλύφου, δείκτη κλίσεων, σκιασμένου αναγλύφου, δείκτη δαντέλωσης μετώπου όρους,  ενώ υπολογίστηκαν τα υψομετρικά ολοκληρώματα σε πέντε υπολεκάνες απορροής που επιλέχθηκαν από την ευρύτερη περιοχή.  Προηγήθηκε εξαρχής μια περιγραφή της λιθολογίας της περιοχής καθώς και των κυριότερων τεκτονικών της δομών, ενώ έγιναν και μορφολογικές παρατηρήσεις για την ευρύτερη περιοχή. Σε σχέση με το υδρογραφικό δίκτυο της υδρολογικής λεκάνης της περιοχής πραγματοποιήθηκε αρχικά η ποιοτική του περιγραφή ενώ μετέπειτα ακολούθησε η ποσοτική του ανάλυση. Στην ποσοτική ανάλυση εφαρμόστηκαν οι νόμοι της υδρογραφικής σύνθεσης και έπειτα υπολογίστηκαν οι  μορφομετρικές παράμετροι σε αυτή προς τη διεξαγωγή συμπερασμάτων.  Σε επόμενο στάδιο πραγματοποιήθηκαν τρείς ηλεκτρικές τομογραφίες στην περιοχή μελέτης, όπου στην συνέχεια αναλύθηκαν με σκοπό την περαιτέρω διερεύνηση των λιθολογικών δομών του υπεδάφους. Παρατηρούνται αποθέσεις με πάχος 35m (πάχος 35m ως το απόλυτο υψόμετρο των 0m) πάνω στο υπόβαθρο της Σερβομακεδονικής μάζας ενώ πάνω σε αυτό παρατηρούνται κάποια ίχνη από τεκτονική δραστηριότητα υποδεικνύοντας ότι η διάνοιξη των Μακεδονικών Τεμπών έγινε πάνω σε κάποιο ρήγμα. Οι αποθέσεις χωρίζονται σε 2 βασικές κατηγορίες: σε μια ενότητα που βρίσκεται στο βάθος των τομογραφιών με ποτάμια χαρακτηριστικά και μια επιφανειακή με ποταμοχειμάρρια χαρακτηριστικά με υλικά πιο χονδροκλαστικά που προέρχονται από τους πλευρικούς χειμάρρους. Το ποτάμι ρέει υπερχειλιστικά  και εμφανίζει αδυναμία στο να τα μεταφέρει ενισχύοντας πλημμυρικά φαινόμενα, για αυτό τα υλικά αυτά απομακρύνονται με τεχνητό τρόπο από την κοίτη του. Η μελέτη του μορφολογικού αναγλύφου καθώς και αρκετών μορφομετρικών παραμέτρων του υδρογραφικού δικτύου πραγματοποιήθηκε με την ανάλυση των ψηφιακών υψομετρικών δεδομένων με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (ΑrcGis 10). Τέλος, ο συνδυασμός των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την έρευνα οδήγησε στην εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την παλαιογεωγραφική εξέλιξη της περιοχής μελέτης.

Τhe aim of this post-graduate Thesis is to study of the geomorphological – paleogeographical evolution of the east margin of Mygdonia Basin. Firstly, there was written a literature review οf the study area where there are some valuable pieces of information about the east margin and for the whole Mygdonia basin. During the study of morphological terrain, there was an evaluation of the altitude characteristics, and the development of the following morphotectonic maps:  elevation map, slope map, shade relief map, mountain front sinuosity map and the hypsometric integrals for five sub-basins who were selected from the whole drainage basin. Before that, there has been a description of the lithology and tectonic structures of the wider region in conjunction with the morphological observation of the whole Mygdonia basin. As far as drainage network of the basin is concerned, the qualitative description of the study area has been done according to the relevant quantitative analysis. Regarding quantitative analysis the laws of hydrographic synthesis were implemented and the morphometric parameters were calculated.
In another stage of this Thesis, three electrical sections were obtained and analyzed in the study area in order to investigate further the lithological structure of the subsoil. There are obtained deposits with 35m thickness (35m depth to the absolute altitude of 0m) on the Servo – Macedonian Massif while on this, there are observed some traces of tectonic activity indicating that the opening of east margin of Mygdonia basin was on a fault line. These deposits are divided in two main categories: firstly a unity located at bigger depths in the tomographies with fluvial characteristics and secondly a unity located near surface in the tomographies with torrential characteristics, with materials from the side streams. The river flowing spillway and shows weakness to carry those increasing floods, so these materials are artificially removed from its riverbed. The study of morphological relief and of hydrological parameters was accomplished with the analysis of digital elevation data by using Geographic Information Systems (ArcGis 10). Finally, the combination of the above results of the research resulted in drawing conclusions related to geomorphological – paleogeographical evolution of the study area.