[Εξώφυλο]

Γεωχημική μελέτη λιγνιτών και μαργαϊκών δειγμάτων από τα ορυχεία της λεκάνης Πτολεμαϊδας - Αμυνταίο. = Geochemical study of lignite and mars samples collected from the lignite wines at the Ptolemais - Amydaio basin.

Σοφία Παπαδοπούλου

Περίληψη


Από τα ορυχεία της λεκάνης Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου συλλέχθηκαν 38 λιγνιτικά και μαργαϊκά δείγματα τα οποία στη συνέχεια αναλύθηκαν με τις μεθόδουςXRF και ICP-MS, προκείμενου να προσδιοριστούν οι συγκεντρώσεις τους σε κυρία στοιχεία και ιχνοστοιχεία. Από τα αποτελέσματα των αναλύσεων διαπιστώθηκε ότι τα στοιχεία Ag, Au, Ir, Se, Bi , Be, Cd, Mo,Ta,Tb και W παρουσιάζουν συγκεντρώσεις κάτω από το όριο ανίχνευσης. Τα στοιχεία Αs,Co,Cu,Cs,Hf, Eu, La, Lu, Pb, Y, Yb, Th, Sb, Sc, Sn, Smπαρουσιάζουν μέσες τιμές συγκέντρωσης < 10 ppmενώ τα στοιχεία Br, Ce, Cr, Pb, Ni, Sr, Ba, Nd, Rb, U, Zn, Zr, Vμέσες τιμές συγκέντρωσης >10 ppm,με τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις να καταγράφονται στα δείγματαKR.M.4 και W.L.9. Συγκρίνοντας τα με τον παγκόσμιο μέσο όρο των ανθράκων [World Coals] παρατηρείται ότι μόνο τα στοιχεία Cr, Ni, και U εμφανίζουν εμπλουτισμό και πιθανόν η προέλευση τους να είναι λιθογενής ή εδαφογενής. Αναφορικά με τα κύρια στοιχεία, τα δείγματα παρουσιάζουν μικρή συγκέντρωση σε ολικό θείο, MnO και MgO ενώ μόνο στα μαργαϊκά δείγματα παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση σε CaO.

Thirty-eight lignite and marl samples were collected from the Ptolemais-Amyntaio lignite basin and were analyzed by XRF and ICP-MS methods in order to determine their concentrations in major and trace elements. The results show that the elements Ag, Au, Ir, Se, Bi, Be, Cd, Mo, Ta, Tb and W have concentrations lower than the detection limit. The elements Αs, Co, Cu, Cs, Hf, Eu, La, Lu, Pb, Y, Yb, Th, Sb, Sc, Sn, Sm show concentrations lower than 10ppm whereas the elements Br, Ce, Cr, Pb, Ni, Sr, Ba, Nd, Rb, U, Zn, Zr, V have mean concentrations >10ppm, samples KR.M.4 and W.L.9 showing the highest values. When comparing the concentration results with the mean concentration values of the World Coals (as given in the bibliography), it appears that only the elements Cr, Ni and U demonstrate enrichment. This enrichment can be possibly attributed to lithogenic or terrestrial causes. Regarding the major elements, all lignite samples show low concentration in total sulphur, MnO and MgO whereas only the marl samples seem to have elevated concentrations in CaO.

Πλήρες Κείμενο:

PDF

Αναφορές


Alloway, B.J. (Editor), 1997. Heavy metals in soils. Blackie Academic & Professional, London, 368 pp

Bowen, H.J.M., 1979. Environmental chemistry of the elements. Academic Press, London, 348 pp.

Ferguson, J.E., 1990. The heavy elements: Chemistry, Environmental Impact and Health Effects. Pergamon Press, Oxford, 614 pp.

Finkelman R.B. 1995. In: Environmental Aspects of Trace Elements in Coals: Swaine D.J., F. Goodarzi. Eds.Kluwer Academic Publishers. Dordrecht. The Netherlands. pp.24-50.

Georgakopoulos A., A. Kassoli-Fournaraki, and A. Filippidis. 1992. Morphology, mineralogy and chemistry of the fly ash form the Ptolemais lignite basin (Greece) in relation to some problems in human health. Trends in Mineralogy 1:301-305.

Georgakopoulos A., A. Filippidis, and A. Kassoli-Fournaraki 1994. Morphology and trace element contents of the fly ash from Main and Northern lignite fields, Ptolemais, Greece. Fuel 73:1802-1804.

Georgakopoulos A., A. Filippidis, A. Kassoli-Fournaraki, A. Iordanidis, J.L. Fernandez-Turiel, J.F. Llorens, and D. Gimeno. 2002a. Environmentally Important Elements in Fly Ashes and Their Leachates of the Power Stations of Greece. Energy Sources 24(1):83-91.

Georgakopoulos A., A. Filippidis, A. Kassoli-Fournaraki, A. Iordanidis, J.L. Fernandez-Turiel, J.F. Llorens, and D. Gimeno. 2002b. Leachability of Major and Trace Elements of Fly Ash form Ptolemais Station, Northern Greece. Energy Sources 24(2):103-113.

Herz N.1998.The oxygen and carbon isotopic data base for classical marble. In: Classical Marble: Geochemistry, Technology, Trade (Eds N. Herz and M.Waelkens), pp 305-314. Κluwer Academic Publ., Dordrecht.

Kabata‑Pendias, A. & Pendias, H., 1984. Trace elements in soils and plants. CRC Press, Inc., Boca Raton, Florida, 315 pp.

Kabata‑Pendias, A. & Pendias, H., 2001. Trace elements in soils and plants. CRC Press, Inc., Boca Raton, Florida, 413 pp.

Kabata‑Pendias, A. & Pendias, H., Arun B. Mukherjee., 2007. Τrace elements from soils to Human. Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2007

Kolovos N., A. Georgakopoulos, A. Filippidis, and C. Kavouridis. 2002a. Environmental Effects of Lignite and Intermediate Steriles Co-excavation in the Southern Field Mine of Ptolemais, Northern Greece. Energy Sources 24(6):561-573.

Kolovos N., A. Georgakopoulos, A. Filippidis, and C. Kavouridis. 2002b. The Effects on the Mined Lignite Quality Characteristics by the intercalated Thin Layers of Carbonates in Ptolemais Mines, Northern Greece. Energy Sources 24(8): 761-772.

Kolovos N. 2003a. The Contribution of Carbonaceous Layers to the Lignite Exploitation in Southern Field Mine, Ptolemais, Greece. Energy Sources 25(4):79-291.

Koufos G.D., and S.B. Pavlides. Bull, Geol. Soc. Greece. 1988

Mielke, J.E., 1979. Composition of the Earth’s crust and distribution of the elements. In: F. R. Siegel (Ed.), Review of research on modern problems in geochemistry. International Association for Geochemistry and Cosmochemistry. Earth Science Series No. 16. UNESCO Report SC/GEO/544/3, Paris, 13-37.

Mihaljevic, M., 1999. Zinc. In: C.P. Marshall & R.W. Fairbridge (Eds.), Encyclopedia of Geochemistry. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Germany, 674-675.

Pavlides S.B. PhD thesis University of Thessaloniki, 1985.

Pavlides S.B., and D.M. Moundrakis. J. Struct. Geol. 1987, 9, 385.

Reimann, C. & de Caritat P., 1998. Chemical elements in the environment - Factsheets for the geochemist and environmental scientist. Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg, 398 pp.

Reimann, C., Siewers, U., Tarvainen, T., Bityukova, L., Eriksson, J., Gilucis, A., Gregorauskiene, V., Lukashev, V.K., Matinian, N.N. & Pasieczna, A., 2003. Agricultural soils in Northern Europe: A Geochemical Atlas. E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart, 279 pp.

Schobert H.H., F.R. Karner, E.S. Olson, D.R. Kleesattel, and C.J. Zygarlicke. 1987. Coal Science and Chemistry (Ed. A. Volborth), Elsevier, Amsterdam, p.335

Swaine D.J. 1990. Trace elements in coal. Butterworth, London, 278pp.

UK Department of Environment, 1987. Guidance on the assessment and redevelopment of contaminated land. Interdepartmental Committee on the Redevelopment of Contaminated Land, Guidance Note 59/83 (2nd Edition), Department of the Environment, London, U.K.

USEPA (U.S. Environmental Protection Agency), 1987. Health assessment document for beryllium. U.S. Environmental Protection Agency, Office of Health and Environmental Assessment, NC. EPA/600/8-84/026F.Vercoutere, K., Fortunati, U., Muntau, H., Griepink, B. & Maier, E.A., 1995. The certified reference materials CRM 142 R light sandy soil, CRM 143 R sewage sludge amended soil and CRM145 R sewage sludge for quality control in monitoring environmental and soil pollution. Fresenius Journal Analytical Chemistry, 352: 197–202.

Wedepohl, K.H., 1978.Handbook of geochemistry. Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg.

WHO, 1996. Trace elements in human nutrition and health. World Health Organisation, Geneva, 343 pp.

Ελληνική Βιβλιογραφία

Αναστόπουλος Ι & Κούκουζας Κ. 1972 .Γεωλογική και κοιτασματολογική μελέτη νοτίου τμήματος λιγνιτοφόρου λεκάνης Πτολεμαΐδας ( Μακεδονία-Ελλάς). Έκθεση ΙΓΕΥ, Αθήνα, 190 σ.

Αναστόπουλος Ι. & Μπρουσούλης Ι. 1973. Η λιγνιτική λεκάνη Κοζάνης-Σερβίων. Έκθεση ΙΓΕΥ, Αθήνα.

Καβουρίδης Κ.2005. Αποθέματα λιγνιτών στην Ελλάδα. ΔΕΗ Α.Ε. Γενική Διεύθυνση Ορυχείων, Αθήνα, 1 σ.

Κολοβός Ν., 2001. Το λιγνιτικό κοίτασμα του Νοτίου Πεδίου της λεκάνης της Πτολεμαΐδας. Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ.,

Κούκουζας Κ., Κώτης Θ., Πλουμίδης Μ .& Μεταξάς Α. & Δημητρίου Δ. 1984. Το λιγνιτικό κοίτασμα των Κομνηνών Πτολεμαΐδας ( Δ. Μακεδονία). Έκθεση ΙΓΜΕ, Αθήνα, 103 σ.

Λιοδάκης Σ., Αναλυτική Χημεία, Θέματα και προβλήματα. Αθήνα : Παπασωτηρίου, 2001.

Μουντράκης Δ. 1985. Γεωλογία της Ελλάδος. Univ. Studio Press, Θεσσαλονίκη

Παυλίδης Σ., 1985. Γεωτεκτονική εξέλιξη της λεκάνης της Φλώρινας-Βεγορίτιδας-Πτολεμαΐδας, Δυτ. Μακεδονία. Διδακτ. Διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσ/νίκη

Διαδικτυακή Βιβλιογραφία

Αργυράκη Α., 2007 . Σημειώσεις του μαθήματος Αναλυτικής Γεωχημείας http://users.uoa.gr/~argyraki/files/simeioseis_an_geoch.pdf (ανακτήθηκε την 2/11/2017)

Γεωργακόπουλος Α., 2003. Σημειώσεις του μαθήματος Κοιτασματολογίας Ανθράκων http://www.geo.auth.gr/courses/gmo/gmo874e/shmeiwseis/KOITASMATOLOGIA_AN8RAKWN.pdf ( ανακτήθηκε την 15/10/2017)

Agency for Toxic Substances and Disease Registry https://www.atsdr.cdc.gov/ (πρόσβαση στη διάρκεια του Δεκέμβρη 2017)

J. Steenbrink, F.J. Hilgen , W. Krijgsman , J.R. Wijbrans , J.E. Meulenkamp, 2006. Late Miocene to Early Pliocene depositional history of the intramontane Florina - Ptolemais–Servia Basin, NW Greece : Interplay between orbital forcing and tectonics. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 238 (2006) 151–-178 https://www.sciencedirect.com/ (ανακτήθηκε την 20/10/2017)

Reeder, S., Taylor, H., Shaw, R.A. & Demetriades, A., 2006. Introduction to the chemistry and geochemistry of the elements. In: W. De Vos, T. Tarvainen (Chief Editors), R. Salminen, S. Reeder, B. De Vivo, A. Demetriades, S. Pirc, M.J. Batista, K. Marsina, R.T. Ottesen, P.J. O’Connor, M. Bidovec, A. Lima, U. Siewers, B. Smith, H. Taylor, R. Shaw, I. Salpeteur, V. Gregorauskiene, J. Halamic, I. Slaninka, K. Lax, P. Gravesen, M. Birke, N. Breward, E.L. Ander, G. Jordan, M. Duris, P. Klein, J. Locutura, A. Bel-lan, A. Pasieczna, J. Lis, A. Mazreku, A. Gilucis, P. Heitzmann, G. Klaver & V. Petersell, Geochemical Atlas of Europe. Part 2 - Interpretation of Geochemical Maps, Additional Tables, Figures, Maps, and Related Publications. Geological Survey of Finland, Espo, 692 pp.

http://www.gtk.fi/publ/foregsatlas/ (πρόσβαση στη διάρκεια του Δεκέμβρη 2017)


Εισερχόμενη Αναφορά

  • Δεν υπάρχουν προς το παρόν εισερχόμενες αναφορές.