Ρήγματα στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης και η σεισμική επικινδυνότητά τους.

Βασιλική Αναστασιάδου

Ρήγματα στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης και η σεισμική επικινδυνότητά τους.

Βασιλική Αναστασιάδου

Περίληψη

Ο ελληνικός χώρος αποτελεί μια από τις περιοχές με την υψηλότερη σεισμικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω της γεωτεκτονικής του θέσης, σε περιοχή όπου τα γεωτεκτονικά φαινόμενα που εξελίσσονται, επηρεάζουν και διαμορφώνουν τον γήινο φλοιό. Φυσικά η σεισμικότητα αυτή παρατηρείται και στον βόρειο ελληνικό χώρο κατά μήκος των ζωνών διάρρηξης (ρηξιγενής λεκάνη Μυγδονίας, τάφρος του βορείου Αιγαίου κ.α.), όπου και έχουν σημειωθεί τα επίκεντρα καταστροφικών σεισμών με κυριότερο αυτόν της 20ης Ιουνίου 1978 (M_S=6.5 VIII+, Στίβος, Papazachos et al., 1979a, b), ένα σεισμικό φαινόμενο ιδιαίτερης σημασίας για τη χώρα, καθώς αποτέλεσε τον πρώτο μεγάλο σεισμό που έπληξε ένα μεγάλο σύγχρονο αστικό κέντρο, όπως είναι η πόλη της Θεσσαλονίκης. Όπως γίνεται αντιληπτό, η καταγραφή και μελέτη όλων των ρηγμάτων που παρουσιάζουν σεισμική επικινδυνότητα και δύναται να πλήξουν το αστικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης και των γύρω περιοχών, κρίνεται τουλάχιστον ενδιαφέρουσα αν όχι και επιτακτική.

The Hellenic area, due to its distinctive geotectonic position, represents one of the most seismically active regions. This seismic regime applies to Northern Greece as well, localized in main active fault zones (Mygdonia basin, North Aegean Trough etc.), where the epicenters of destructive earthquakes can be detected, such as the June 1978 earthquake (M_S=6.5 VIII+, Stivos, Papazachos et al., 1979a, b) which turned out to be one of the most devastating occurrences for the city of Thessaloniki. As a result, it is crucial that all the seismic faults, that could possibly pose a threat to the city of Thessaloniki, as well as surrounding regions, be taken into consideration and further investigation.

Πλήρες Κείμενο:

PDF

Αναφορές

Ambraseys N. N., Jackson J. A. (1998): Faulting associated with historical and recent earthquakes in the Eastern Mediterranean region, Geophys. J. Int., 133, 390-406

Anastasiadis An., Raptakis D., Pitilakis K. (2001): Thessaloniki’s Detailed Microzoning: Subsurface Structure as Basis for Site Response Analysis, Pure and Applied Geophysics, 158, 2597-2633

Chatzipetros A. A., Pavlides S. B. (1998): A quantitative morphotectonic approach to the study of active faults; Mygdonia basin, northern Greece, Bulletin of the Geological Society of Greece, 32, 1, 155-164

Duyster J. D. (1999): StereoNett version 2.4, http://homepage.Ruhr-uni-bochum.de/Johannes. P. Duyster/Stereo/Stereo1.htm

Galanis O. C., Papazachos C. B., Hatzidimitriou P.M., Scordilis E.M. (2004): Application of 3-D velocity models and ray tracing in double difference earthquake location algorithms: application to the Mygdonia basin (Northern Greece), Bulletin of the Geological Society of Greece, 36 (3), 1396-1405

Goldsworthy M., Jackson J., Haines J. (2002): The continuity of active fault systems in Greece, Geophys. J. Int. 148, pp. 596-618

Hare P. W., Gardner T. W. (1985): Geomorphic indicators of vertical neotectonism along converging plate margins, Tectonic geomorphology: Proceedings 15th Annual Binghamton Geomorphology Symposium, Boston: Allen & Unwin, pp. 75-104

Hatzfeld D., Christodoulou A. A., Scordilis E. M., Panagiotopoulos D., Hatzidimitriou P. M. (1986): A Microearthquake study of the Mygdonian graben (Northern Greece), Earth and Planetary Science letters, 81379-396

Hatzidimitriou P. M., Hatzfeld D., Scordilis E. M., Papadimitriou E. E., Christodoulou A. A. (1991): Seismotectonic evidence of an active normal fault beneath Thessaloniki (Greece), TERRAMOTAE, 648-654

Keller A. E., Pinter N. (1996): ACTIVE TECTONICS, Earthquakes, Uplift and Landscape. Prentice Hall (ISBN 0-02-304601-5) N. Jersey, pp. 377. (Sec. Edit. 2002)

Kiratzi A., Roumelioti Z., Benetatos Ch., Theodulidis N., Savvaidis A., Panou A., Tziavos I. N., Savvaidis P., Hatzigogos Th., Koutoupes S. and Karantonis G. (2004): SEISIMPACT-THES: A SCENARIO EARTHQUAKE AFFECTING THE BUILT ENVIRONMENT OF THE PREFECTURE OF THESSALONIKI, Bulletin of the Geological Society of Greece, vol. XXXVI

McKenzie D. P. (1978): Active Tectonics of the Alpine-Himalayan belt: The Aegean Sea and surrounding regions, Geophys. J. R. astron. Soc. London, 55, 217-254

Mercier J. L., Carey-Gailhardis E., Mouyaris N., Simeakis K., Roundouyannis Th., Anghelidhis Ch. (1989): Structural analysis of recent and active fault and regional state of stress in the epicentral area of the 1978 Thessaloniki earthquakes (Northern Greece), Tectonics, Vol. 2, n. 6, 577-600

Mercier J. L., Sorel D., Vergely P., Simeakis K. (1989): Extensional tectonic regimes in the Aegean basins during the Cenozoic, Basin research, Vol. 2, Iss. 1, pp. 49-71

Mountrakis D. (2005): Tertiary and Quaternary tectonics in Aegean area. In Fytikas and Vougioukalakis eds. The South Aegean Active Volcanic arc., Elsevier, 1-10

Mountrakis D., Tranos M., Papazachos C., Thomaidou E., Karagianni E., Vamvakaris D. (2006): Neotectonic and seismological data concerning major active faults, and the stress regimes of Northern Greece, Geological Society of London, Special Publications

Papazachos B. C., Mountrakis D., Psilovikos A., Leventakis G. (1979b): Focal properties of the 1978 earthquakes in the Thessaloniki area, Bulgarian Geophys. J., 6, 72-80

Papazachos B., Mountrakis D., Psilovikos A., Leventakis G. (1979a): Surface fault traces and fault plane solutions of May-June 1978 major shokes in the Thessaloniki area, Greece, Tectonophysics 53, 171-183

Papazachos B., Papazachou C. (2003): The Earthquakes of Greece, Ziti, Thessaloniki

Papazachos B., Scordilis E., Panagiotopoulos D., Papazachos C., Karakaisis G. (2004): Global relations between seismic fault parameters and moment magnitude of earthquakes, 10ο Συνέδριο της ΕΓΕ, Θεσσαλονίκη, σελ. 539

Papazachos C. B. (1999): Seismological and GPS evidence for the Aegean-Anatolia interaction, Geophys. Res. Lett., 26, 2653-2656

Papazachos C. B., Vamvakaris D. A., Vargemezis G. N. and Aidona E. V. (2001): A study of the active tectonics and deformation in the Mygdonia Basin (N. Greece) using seismological and neotectonic data, Bulletin of the Geological Society of Greece, Vol. XXXIV/1, 303-309

Papazachos C., Soupios P., Savaidis A., Roumelioti Z. (2000): Identification of small-scale active faults near metropolital areas : An example from the Asvestochori fault near Thessaloniki, XXVII, General Assembly of the European Seismological Commission (ESC) 10

Paradisopoulou P. M., Karakostas V. G., Papadimitriou E. E., Tranos M. D., Papazachos C. B., Karakaisis G. F. (2006): Microearthquake study of the broader Thessaloniki area (Northern Greece), Ann. Geoph., 49(4/5), 1081-1093

Paradisopoulou P. M., Karakostas V. G., Papadimitriou E. E., Tranos M. D., Papazachos C.B., Karakaisis G. F. (2004): Microearthquake study of the broader Thessaloniki area, 5th Int. Symp. On Eastern Mediterranean Geology, Vol. 2, pp. 623-626, Thessaloniki

Pavlides S. B., Caputo R. (2004): Magnitude versus fault’s surface parameters: quantitative relationships from the Aegean region, Tectonophysics, 380, pp. 159-188

Pavlides S. B., Kilias A. (1987): Neotectonic and active faults along the Serbomacedonian zone (SE Chalkidiki, northern Greece), Annales Tectonic, Vol. l-n. 2: 97-104

Pavlides S. B., Kondopoulou D. P., Kilias A. A., Westphal M. (1988): Complex rotational deformations in the Serbo-Macedonian massif (north Greece): structural and paleomagnetic evidence, Tectonophysics, 145, pp. 329-335

Soufleris Ch., Stewart G. (1981): A source study of the Thessaloniki (N. Greece) 1978 earthquake sequence, Geophys. J. R. Astr. Soc., 67, 343-358

Strahler A. (1952): Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topography, Geol. Soc. Amer. Bull., 63, pp. 1117-42

Stucchi et al. (2012): The SHARE European Earthquake Catalogue (SHEEC) 1000-1899, Journal of Seismology, doi: 10.1007/s10950-012-9335-2

Taymaz T., Jackson J., McKenzie D. (1991): Active Tectonics of the North and Central Aegean Sea, Geophysical Journal International, 106, 433-490

Tranos M. D., Mountrakis D. M. (1998): Neotectonic joints of Northern Greece, Their significance on the understanding of the active deformation, Δελτίο ΕΓΕ, Τομ. XXXII/1, 209-219, 8ο Διεθνές Συνέδριο

Tranos M. D., Papadimitriou E. E., Kilias A. A. (2003): Thessaloniki-Gerakarou fault zone (TGFZ): the western extension of the 1978 Thessaloniki earthquake fault (northern Greece) and seismic hazard assessment, Journal of Structural Geology, 25, pp. 2109-2123

Voidomatis P. S., Pavlides S. B., Papadopoulos G. A. (1990): Active deformation and seismic potential in the Serbomacedonian zone, northern Greece, Tectonophysics, 179, pp. 1-9

Wells D. L., Coppersmith K. J. (1994): New Empirical Relationships among Magnitude, Rupture Length, Rupture Width, Rupture Area and Surface Displacement, Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 84, No. 4, 974-1002

Zervopoulou A., Chatzipetros A., Tsiokos L., Syrides G., Pavlides S. (2007): Non-seismic surface faulting : The Peraia fault case study (Thessaloniki, N. Greece), 4th International Conference on Earthquake Geotechnical Engineering, Paper No. 1610

Zervopoulou A., Pavlides S. (2016): Geological mapping in urban areas. A case study from the inner city of Thessaloniki, Greece, Bulletin of the Geological Society of Greece, vol. L

Αποστολίδης Π. Ι. (2002): Προσδιορισμός της εδαφικής δομής με τη χρήση μικροθορύβου. Εφαρμογή στην εκτίμηση των δυναμικών ιδιοτήτων και της γεωμετρίας των εδαφικών σχηματισμών στη Θεσσαλονίκη, Διδ. Διατρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνική Σχολή

Αστάρας Θ. Α. (1980): Ποσοτική γεωμορφολογική μελέτη τμήματος των Δ. πλευρών του όρους Βερτίσκου (Κ. Μακεδονία), Διδ. Διατρ. ΑΠΘ

Βαλκανιώτης Σ., Ζερβοπούλου Α., Γκανάς Α., Παυλίδης Σ. (2005): Πολεοδομική επέκταση των Μητροπόλεων και αύξηση της Σεισμικής Επικινδυνότητας: Τα παραδείγματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, Επιστημονικό Συνέδριο «Γεωγραφία της Μητρόπολης: Όψεις του φαινομένου στον ελληνικό χώρο»

Βαμβακάρης Δ. Α. (2004): Συμβολή στη σεισμοτεκτονική μελέτη της ευρύτερης περιοχής της Μυγδονίας λεκάνης, Μεταπτυχιακή Διατριβή Ειδίκευσης, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τμήματος Γεωλογίας

Γ.Υ.Σ. (1980): Φύλλα Χαρτών, Κλίμακα 1:5.000, Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης

Δημητρόπουλος Κ. (1999): Η χρησιμότητα των σεισμικών ανάκλασης στον καθορισμό των τοπικών συνθηκών-Μικροζωνικές, Διημερίδα Αντιμετώπισης Σεισμικών Καταστροφών-Επιστημονική προσέγγιση, Κοινωνική διάσταση, Θεσσαλονίκη

Ζερβοπούλου Α. Σ. (2010): Νεοτεκτονικά ρήγματα της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης σε σχέση με τα εδάφη θεμελίωσης, Διδακτορική διατριβή ΑΠΘ, Τμήμα Γεωλογίας

Ζερβοπούλου Α., Παυλίδης Σ. (2005): Μορφοτεκτονική μελέτη της ευρύτερης περιοχής Θες/νίκης για τη χαρτογράφηση νεοτεκτονικών ρηγμάτων, Δελτίο Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας τομ. XXXVIII

Ζερβοπούλου Α., Παυλίδης Σ. (2008): Νεοτεκτονικά ρήγματα πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αντισεισμικής Μηχανικής & Τεχνικής Σεισμολογίας, Άρθρο 1865

Μουντράκης Δ. Μ. (2010): Γεωλογία και γεωτεκτονική εξέλιξη της Ελλάδας, University Studio Press

Μουντράκης Δ., Κίλιας Α., Παυλίδης Σ., Κουφός Γ., Σπυρόπουλος Ν., Τρανός Μ., Παπαζάχος Κ., Ζούρος Ν., Φασουλάς Χ. (1995): Χάρτης ενεργών ρηγμάτων του Ελληνικού χώρου, περιοχή Μακεδονίας, Κλίμακα 1:300.000, Συνοδευτικό επεξηγηματικό τεύχος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθηγ. Δημ. Μουντράκης, Θεσσαλονίκη

Μουντράκης Δ., Κίλιας Α., Παυλίδης Σ., Σωτηριάδης Σ., Ψιλοβίκος Α., Αστάρας Θ., Βαβλιάκης Ε., Κουφός Γ., Δημόπουλος Γ., Σούλιος Γ., Χρηστάρας Β., Σκορδύλης

Μ., Τρανός Μ., Σπυρόπουλος Μ., Πάτρας Δ., Συρίδης Γ., Λαμπρινός Ν., Λαγγάλη Θ. (1997) : Νεοτεκτονικός χάρτης της Ελλάδας, Κλίμακα 1:100.000, Επεξηγηματικά τεύχη

Μουντράκης Δ., Συρίδης Γ., Πολυμενάκος Λ., Παυλίδης Σ. (1993): Η νεοτεκτονική δομή του ανατολικού περιθωρίου του βυθίσματος Αξιού-Θερμαϊκού στην περιοχή Δυτικής Χαλκιδικής (Κ. Μακεδονία), Bull. Geol. Soc. Greece, Vol. XXVIII/1, pp. 379-395

Παπαζάχος Κ., Παπαζάχος Β. (2008): Εισαγωγή στη Γεωφυσική, Εκδόσεις Ζήτη

Παραδεισοπούλου Π. (2003): Μικροσεισμική μελέτη της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης, Διατριβή Ειδίκευσης ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη

Παυλίδης Σ. Β. (2016): Γεωλογία των σεισμών: Εισαγωγή στη Νεοτεκτονική, Μορφοτεκτονική και Παλαιοσεισμολογία, 2η έκδοση, University Studio Press

Παυλίδης Σ., Τσάπανος Θ., Κοραβός Γ., Μιχαηλίδου Α., Χατζηπέτρος Α. (2010): Ειδική σεισμοτεκτονική μελέτη των ρηγμάτων της ευρύτερης περιοχής των μεταλλείων Κασσάνδρας, Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων μεταλλευτικών-μεταλλουργικών εγκαταστάσεων της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική

Σαπουντζής Η. (1969): Πετρογραφία και γεωλογική τοποθέτησις των πράσινων γνεύσιων της Θεσσαλονίκης, Διδ. Διατρ. ΑΠΘ

Συρίδης Γ. Ε. (1990): Λιθοστρωματογραφική, βιοστρωματογραφική και παλαιογεωγραφική μελέτη των Νεογενών-Τεταρτογενών ιζηματογενών σχηματισμών της χερσονήσου Χαλκιδικής, Διδ. Διατρ. ΑΠΘ

Τρανός Μ. Δ. (1998): Συμβολή στη μελέτη της νεοτεκτονικής παραμόρφωσηςστο χώρο του Βορείου Αιγαίου και της Κεντρικής Μακεδονίας, Διδακτ. Διατρ. ΑΠΘ

Πηγές από το διαδίκτυο:

www.iris.edu (IRIS Earthquake Browser)

www.visit-thermaikos.com

www.emidius.eu (European Archive of Historical Earthquake Data)

Εισερχόμενη Αναφορά

Δεν υπάρχουν προς το παρόν εισερχόμενες αναφορές.