[Εξώφυλλο]

Ορυκτολογική και ορυκτοχημική μελέτη των εμφανίσεων σπινελλιού στη ζώνη skarn της Μαρώνειας, Θράκη = Mineralogical and geochemical study of the spinel and the related minerals in the skarn formation in Maronia of Thrace, NE Greece.

Ευάγγελος Σκουπρας

Περίληψη


Ορυκτολογική και ορυκτοχημική μελέτη των εμφανίσεων σπινελλίου στη ζώνη skarn της Μαρώνειας στη Θράκη Σκοπός αυτής της πτυχιακής διπλωματικής εργασίας είναι η ορυκτολογική και ορυκτοχημική μελέτη του σπινέλλιου τη ζώνη skarn της Μαρώνειας στη Θράκη. Πρόκειται για ένα ορυκτό με κυανό χρώμα που συμφύεται με μαρμαρυγία και γρανάτη. Με βάση τα αποτελέσματα των μικροαναλύσεων του σπινελλίου στο Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης (SEM-EDS) συμπεραίνουμε ότι οι περιεκτικότητες του αργιλίου είναι σχετικά υψηλές σε σχέση με την στοιχιομετρική σύσταση του σπινελλίου. Σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την παρούσα μελέτη είναι και η παρουσία σιδήρου και ψευδαργύρου. Ο μέσος χημικός του τύπος είναι (Mg,Zn,Fe)Al2O4. Η παρουσία σιδήρου και ψευδαργύρου μέσα σε σπινελλίους που σχηματίζονται σε μεταμορφικά περιβάλλοντα, οφείλεται στη διάλυση και απόθεση του μεταλλικού αυτού φορτίου από τα υδροθερμικά διαλύματα. Το φορτίο προέρχεται από τη διάλυση μεταμορφικών ορυκτών όπως σταυρόλιθος και βιοτίτης, ή από την διάλυση σουλφιδίων, όπως ο σφαλερίτης. Ο σπινέλλιος της Μαρώνειας σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια της θερμικής μεταμόρφωσης σε συνθήκες οξειδωτικές και ανάδρομης μεταμόρφωσης με το σύστημα να φτάνει σε σημείο βρασμού, με τη συμμετοχή μετεωρικού νερού. Δεν παρατηρήθηκε ζώνωση, εξαιτίας του μικρού μεγέθους των κρυστάλλων στα δείγματα. Ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος πιθανόν να προέρχονται από τη διάλυση σουλφιδίων από τα γειτονικά μεταμορφωμένα πετρώματα της Ενότητας Μάκρης, με τα ρευστά να βρίσκουν διόδους μέσα από τα Τριτογενή ρήγματα και τις ζώνες διάτμησης, οι οποίες πιθανόν να έχουν σχηματίσει ένα δίκτυο επικοινωνίας, διευκολύνοντας την όλη διαδικασία. Οι κρύσταλλοι του σπινελλίου έχουν σχηματιστεί μέσα σε μικρά διάκενα που πιθανόν δημιουργήθηκαν από τη διάλυση του ανθρακικού πετρώματος από τα υδροθερμικά ρευστά, αφήνοντας κενό χώρο όπου απέθεσαν το διαλυμένο φορτίο τους μέσω των μεταμορφικών διεργασιών.

The aim of this diploma thesis is the study of the mineralogy and geochemistry of spinel and the related minerals of the Maronia skarn formation in Thrace, NE Greece. Spinel appears with a blue color and is associated with garnet and mica. Based on the microanalysis carried out by Scanning Electron Microscope (SEM-EDS) it is concluded that Al content is relatively high in comparison with the stoichiometric composition of spinel. An important clue that issues out of the current study is the presence of iron and zinc. The average chemical formula of the Maronia spinel is (Mg,Zn,Fe)Al2O4.
The presence of iron and zinc in the chemical formula of spinels is related mainly with metamorphic environments and is associated with the dissolution and deposition of these metals by hydrothermal solutions. According to many authors these metals originate either from the dissolution of metamorphic minerals, such as staurolite and biotite, or from the dissolution of sulfides, such as sphalerite.
Maronia spinel was formed during the thermal alteration under acidic environment and retrograde metamorphism conditions with the system reaching the boiling point, with the participation of meteoric water. Zoning was not observed, because of the small size of the spinel crystals.  
Zinc and iron likely originate from the dissolution of sulfides from the metamorphic rocks of the neighboring Makri Unit, as the fluids migrated through the Tertiary faults and shear zones, which possibly formed a circulating network, boosting the whole procedure.
Spinel crystals have formed inside vugs which may have been formed during the carbonate rock’s dissolution by the hydrothermal fluids, leaving empty spaces behind, where they deposited the dissolved elements through the lower temperature thermo-metamorphic processes.


Πλήρες Κείμενο:

PDF

Αναφορές


Βαβελίδης Μ., Μέλφος Β. & Χοτζίδης Ά. (2007). ∆υνατότητες ανάπτυξης στο Βόρειο Έβρο: Πολιτισµός, ορυκτοί πόροι και περιβάλλον. Πρακτικά Επιστημονικής ημερίδας της Επιτροπής Οικονομικής Γεωλογίας, Ορυκτολογίας & Γεωχημείας της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας.

Βουδούρης Π., Κατερινόπουλος Α. και Μαγκανάς Α. (1998). Ορυκτολογία της ζώνης μεταμόρφωσης επαφής ενός σωσσονιτικού μαγματικού συμπλέγματος (Μαρώνεια, Β.Α. Ελλάδα). 2ο Συνέδριο της Επιτροπής Οικονομικής Γεωλογίας, Ορυκτολογίας και Γεωχημείας, Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2005, σελ. 19-28.

Βουδούρης Π. (2005). Τα ορυκτά της Αν. Μακεδονίας-Θράκης: Γεωλογικό πλαίσιο και προοπτικές γεωτουριστικής ανάδειξης. Δελτίο Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας, τόμος XXΧVIΙ, σελ. 62-77.

Δορυφόρου Κ. (1990). Ο πλουτωνίτης της Μαρώνειας και η μεταμορφική του επίδραση στα περιβάλλοντα πετρώματα της φυλλιτικής σειράς. Διδακτορική Διατριβή, Ε.Μ.Π.., σελ. 167.

Κατερινόπουλος Α. και Μαγκανάς Α. (2003). Συστηματική Ορυκτολογία, Αθήνα, Πανεπιστημιακές Σημειώσεις.

Μέλφος Β. (1995). Έρευνα των βασικών και ευγενών μετάλλων στην Περιροδοπική ζώνη της Θράκης. Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη.

Μέλφος Β. (2002). Πολύτιμοι λίθοι: έρευνες και προοπτικές για εντοπισμό τους στη Μακεδονία και Θράκη. Πρακτικά Ημερ. Ε.-Γ.Ε., Θεσσαλονίκη, σελ. 5.

Μουντράκης Δ. (2010). Γεωλογία και γεωτεκτονική εξέλιξη της Ελλάδας. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, σελ. 62-70, 278-329.

Παπαδοπούλου Λ. (2003). Ισορροπία ορυκτών φάσεων, συνθήκες κρυστάλλωσης και εξέλιξη του πλουτωνίτη της Μαρώνειας, Θράκη. Διδακτορική Διατριβή, σελ.336.

Σαπουντζής Η. και Χριστοφίδης Γ. (1985). Ορυκτοδιαγνωστική. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, σελ. 72-74.

Στέργιος Σ. Θεοδωρίκας (2010). Ορυκτολογία – Πετρολογία. Εκδόσεις ΕΡΩΔΙΟΣ, Θεσσαλονίκη, σελ. 573-575.

Σκλαβούνος Σπ., Καντηράνης Ν., Παπαδοπούλου Λαμπρινή (2011). Εργαστηριακές μέθοδοι έρευνας ορυκτών. Τμήμα εκδόσεων Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ 55-74.

Arvanitidis N. D. and Constantinides D. (1989). Base and precious metal sulfide mineralization of the Greek Rhodope Massif. Geol. Rhodop, 1, 298-305.

Baker, T., Van Achterberg, E., Ryan, C. G., and Lang, J. R. (2004). Composition and evolution of ore fluids in a magmatic-hydrothermal skarn deposit. Geology, 32(2), 117-120.

Bonev N., Magganas A., and Klain L. (2010). Regional geology and correlation of the Eastern circum-Rhodope belt, Bulgaria-Greece. Proceedings of the XIX CBGA Congress, Thessaloniki, 2010, 157-164.

Bonev N. & Stampfli G. (2008). Petrology, geochemistry and geodynamic implications of Jurassic island arc magmatism as revealed by mafic volcanic rocks in the Mesozoic low-grade sequence, eastern Rhodope, Bulgaria. Lithos, 100(1), 210-233.

Boyanov I., Russeva M., Toprakcieva V. and Dimitrova E. (1990). Lithostratigraphy of the Mesozoic rocks from the Eastern Rhodopes. Geologica Balcanica, 20, p. 3-28.

Cocherie A., Auge T. & Meyer G. (1989). Geochemistry of the platinum-group elements in various types of spinels from the Vourinos ophiolitic complex, Greece. Chemical geology, 77(1), 27-39.

Del Moro A., Innocenti F., Kyriakopoulos K., Mannetti P. & Papadoupoulos P. (1988). Tertiary granitoids from Thrace (Northern Greece): Sr isotopic and petrochemical data. N. Jb. Miner. Abh., 159/2, 223-235.

Domínguez-Rodrigo, M. Pickering, T. R., Semaw S. & Rogers M. J. (2005). Cutmarked bones from Pliocene archaeological sites at Gona, Afar, Ethiopia: implications for the function of the world's oldest stone tools. Journal of Human Evolution, 48(2), 109-121.

Economou-Eliopoulos M. & Vacondios I. (1995). Geochemistry of chromitites and host rocks from the Pindos ophiolite complex, northwestern Greece. Chemical Geology, 122(1), 99-108.

Frank A. G. & Thompson W. R. (2006). Early Iron Age economic expansion and contraction revisited. Globalization and Global History, 139-162.

Grimes N. W. (1975). The spinels: versatile materials. Physics in Technology, 6(1), 22.

Heimann A., Spry P. G., & Teale G. S. (2005). Zincian spinel associated with metamorphosed Proterozoic base-metal sulfide occurrences, Colorado: a re-evaluation of gahnite composition as a guide in exploration. The Canadian Mineralogist, 43(2), 601-622.

Jamtveit, Bjørn, Roy A. Wogelius, and Donald G. Fraser. Zonation patterns of skarn garnets: Records of hydrothermal system evolution. Geology 21.2 (1993): 113-116.

Jamtveit B. and Andersen T.B. (1992). Morphological instabilities during rapid growth of metamorphic garnets: Physics and Chemistry of Minerals

Katerinopoulou, A., Katerinopoulos, A., Voudouris, P., Bieniok, A., Musso, M., and Amthauer, G. (2009). A multi-analytical study of the crystal structure of unusual Ti–Zr–Cr-rich Andradite from the Maronia skarn, Rhodope massif, western Thrace, Greece. Mineralogy and Petrology, 95(1-2), 113-124.

Kesler, S.E., 1994, Mineral Resources, Economics and the Environment : Macmillan, New York, 394 p.

Kilias A., Falalakis G. & Mountrakis, D. (1999). Cretaceous-Tertiary structures and kinematics of the Serbomacedonian metamorphic rocks and their relation to the exhumation of the Hellenic hinterland (Macedonia, Greece). Int. Journ. Earth Sci., 88, 513-531.

Kilias, A. A., and Mountrakis, D. M. (1998). Tertiary extension of the Rhodope massif associated with granite emplacement (Northern Greece). Acta Vulcanologica, 10, 331-338.

Kristiansen K. & Larsson T. B. (2005). The rise of Bronze Age society: travels, transmissions and transformations. Cambridge University Press.

Larry Meinert (1995). All About Skarns.

Lujan Ganuza, M., Ferracutti, G., Gargiulo, M. F., Castro, S. M., Bjerg, E., Groller, E., and Matkovic, K. (2014). The Spinel Explorer—Interactive Visual Analysis of Spinel Group Minerals. Visualization and Computer Graphics, IEEE Transactions on, 20(12), 1913-1922.

Marchev, P., Kaiser-Rohrmeier, M., Heinrich, C., Ovtcharova, M., von Quadt, A., and Raicheva, R. (2005). 2: Hydrothermal ore deposits related to post-orogenic extensional magmatism and core complex formation: The Rhodope Massif of Bulgaria and Greece. Ore Geology Reviews, 27(1), 53-89.

Meinert, L. D., Hedenquist, J. W., Satoh, H., and Matsuhisa, Y. (2003). Formation of anhydrous and hydrous skarn in Cu-Au ore deposits by magmatic fluids. Economic Geology, 98(1), 147-156.

Meinert, L. D. (1992). Skarns and skarn deposits. Geoscience Canada, 19(4).

Melfos V. and Voudouris P.C. (2012). Geological, Mineralogical and Geochemical Aspects for Critical and Rare Metals in Greece. Minerals, 2, 300-317.

Melfos, V. (1995). Investigations of the base and precious metals of the Circum Rhodope Belt in Thrace (Doctoral dissertation, PhD Thesis, University of Thessaloniki, Greece).

Melfos, V., Vavelidis, M., Christofides, G., and Seidel, E. (2002). Origin and evolution of the Tertiary Maronia porphyry copper-molybdenum deposit, Thrace, Greece. Mineralium Deposita, 37(6-7), 648-668.

Moritz R., Marton I., Ortelli M., Marchev P., Βουδούρης Π., Bonev N. & Cosca, M. (2010). A review of age constraints of epithermal precious and base metal deposits of the tertiary eastern Rhodopes: coincidence with late eocene-early oligocene tectonic plate reorganization along the tethys. Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Γεωλογίας (ΑΠΘ), 100, 351-358.

Mposkos, E. D., and Kostopoulos, D. K. (2001). Diamond, former coesite and supersilicic garnet in metasedimentary rocks from the Greek Rhodope: a new ultrahigh-pressure metamorphic province established. Earth and Planetary Science Letters, 192(4), 497-506.

Mposkos E. and Doryphoros K.(1993). High temperature Skarns in the Maronia area (Ne Greece), Δελτίο Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας, τόμος XXVIII/2, Πρακτικά 6ου Συνεδρίου, Μάιος 1993, σελ. 23-35.

Papadopoulou L., Christofides G., Koroneos A., Bröcker M., Soldatos T. and Eleftheriadis G. (2004). Evolution and origin of the Μaronia pluton, Thrace, Greece. Δελτίο Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας, τόμος XXVI, Πρακτικά 10ου Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη Απρίλιος 2004, σελ. 568-577.

Radovčić D., Sršen A. O., Radovčić J. & Frayer D. W. (2015). Evidence for Neandertal Jewelry: Modified White-Tailed Eagle Claws at Krapina. PloS one, 10(3), e0119802.

ŞENGÖR A. C., Yilmaz Y. and Ketin I. (1980). Remnants of a pre–Late Jurassic ocean in northern Turkey: Fragments of Permian-Triassic Paleo-Tethys?. Geological Society of America Bulletin, 91(10), 599-609.

Semaw S., Renne P., Harris J. W., Feibel C. S., Bernor R. L., Fesseha N. & Mowbray K. (1997). 2.5-million-year-old stone tools from Gona, Ethiopia.

Spry P. G. & Scott S. D. (1986). Zincian spinel and staurolite as guides to ore in the Appalachians and Scandinavian Caledonides. The Canadian Mineralogist, 24(1), 147-163.

Τranos M., Kilias A., & Mountrakis D. (1999). Geometry and kinematics of the Tertiary post-metamorphic Circum Rhodope Belt Thrust System (CRBTS), Northern Greece. Bull. Geol. Soc. Gr., 33, 33, 5-16.

Voudouris P., Graham I., Melfos V., Zaw K., Sutherland L., Giuliani G. & Ionescu M. (2010, April). Gem corundum deposits of Greece: Diversity, chemistry and origins. In Proceedings of the 13th Quadrennial IAGOD Symposium, Adelaide, Australia (Vol. 69, p. 429430).

Voudouris, P., Melfos, V., Spry, P. G., Bindi, L., Moritz, R., Ortelli, M., and Kartal, T. (2013). Extremely Re-rich molybdenite from porphyry Cu-Mo-Au prospects in northeastern Greece: Mode of occurrence, causes of enrichment, and implications for gold exploration. Minerals, 3(2), 165-191.

Voudouris P. & Katerinopoulos A. (2004). New occurences of mineral megacrysts in Tertiary magmatichydrothermal and epithermal environments in Greece. Documenta Naturae, 151, 1-21.

Waldbaum J. C. (1978). From bronze to iron. The transition from the bronze age to the iron age in the Eastern Mediterranean. In Studies in Mediterranean archaeology (Vol. 54, p. 106). Paul Åströms förlag.

Internet web sites

www.diamondlab.org

www.gemrockauctions.com

www.gemstonelist.com

www.geo.auth.gr

www.gia.edu.org

www.mindat.org

www.siamgempalace.wordpress.com

www.suggestkeyword.com


Εισερχόμενη Αναφορά

  • Δεν υπάρχουν προς το παρόν εισερχόμενες αναφορές.