Στην παρούσα διπλωματική εργασία μελετώνται οι πλουτωνίτες του Φλαμουρίου και της Νικόκλειας. Αυτοί βρίσκονται στην Σερβομακεδονική Μάζα και συγκεκριμένα στην Ενότητα του Βερτίσκου. Και οι δυο πλουτωνίτες διεισδύουν σε διμαρμαρυγιακούς γνεύσιους και σε αμφιβολίτες του Παλαιοζωικού.
Πετρογραφικά, διακρίνονται 3 τύποι πετρωμάτων. Ο πλουτωνίτης του Φλαμουρίου, που είναι γρανοδιορίτης, το έγκλεισμα του πλουτωνίτη του Φλαμουρίου, που είναι χαλαζιακός μονζοδιορίτης και ο πλουτωνίτης της Νικόκλειας που είναι χαλαζιακός διορίτης. Με ορυκτολογικά κριτήρια, ο πρώτος χαρακτηρίζεται ως βιοτιτικός γρανοδιορίτης (BiGrd), ο τελευταίος κεροστιλβικός – χαλαζιακός διορίτης (HbQzD), ενώ το έγκλεισμα ως κεροστιλβικός – χαλαζιακός μονζοδιορίτης (HbQzMzD).
Τα ορυκτά όλων των παραπάνω πετρογραφικών τύπων είναι: ο χαλαζίας, το πλαγιόκλαστο, το ορθόκλαστο, ο βιοτίτης και η κεροστίλβη ως κύρια, ενώ ως επουσιώδη είναι ο τιτανίτης, το επίδοτο, ο κλινοζοϊσίτης, ο χλωρίτης, ο απατίτης, το ζιρκόνιο και το ρουτίλιο.
Τα πλαγιόκλαστα έχουν σύσταση ολιγόκλαστου έως όξινου λαβραδορίτη. Στον HbQzD βρέθηκε σύσταση αλβίτη, αλλά αυτό οφείλεται στην έντονη εξαλλοίωση τους. Το ποσοστό τους αυξάνεται από τον HbQzD προς τον BiGrD.
Οι καλιούχοι άστριοι είναι ορθόκλαστα σε όλους τους πετρογραφικούς τύπους. Η συμμετοχή τους μειώνεται από τον BiGrd προς τον HbQzD. Σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζονται μυρμηκιτικά φαινόμενα.
Οι βιοτίτες έχουν σταθερή σύσταση και είναι μαγνησιούχοι. Η χημεία τους δείχνει ότι προέρχονται από έναν ασβεσταλκαλικό τύπο μάγματος.
Οι αμφίβολοι, εμφανίζονται με τη μορφή της κεροστίλβης σε όλους τους πετρογραφικούς τύπους. Όλες είναι ασβεστούχες και εντάσσονται στο πεδίο της μαγνησιοκεροστίλβης και ελάχιστες στο πεδίο της σιδηροκεροστίλβης.
Τα επίδοτα εμφανίζονται σε όλους τους πετρογραφικούς τύπους και η προέλευση τους είναι τόσο δευτερογενής όσο και μαγματική. Το τελευταίο επιβεβαιώνει την κρυστάλλωση των πλουτωνιτών σε μεγάλα βάθη.
Η εξέταση των κύριων στοιχείων των πλουτωνιτών, έδειξε ότι υπάρχουν γραμμικές συσχετίσεις και ομαλές μεταβάσεις, γεγονός που υποδηλώνει την στενή χημική τους συγγένεια. Όσον αφορά τα ιχνοστοιχεία, οι συγκεντρώσεις τους ελέγχονται κυρίως από τα ορυκτά ορθόκλαστο, πλαγιόκλαστο, βιοτίτη και κεροστίλβη, αφού λόγω παρόμοιας ιοντικής ακτίνας, πολλά από αυτά αντικαθιστούν μερικά κύρια στοιχεία. Έτσι το Sc3+ και το Co2+ αντικαθιστούν το Fe2+ σε βιοτίτη και κεροστίλβη, το Cr3+ και το V3+ αντικαθιστούν το Fe3+ σε βιοτίτη και κεροστίλβη, το Ni2+ και το Co2+ αντικαθιστούν το Mg2+ στα ίδια ορυκτά και το Rb+, το Sr2+, το Ba2+ και ο Pb2+ αντικαθιστούν το K+ σε ορθόκλαστα, πλαγιόκλαστα και βιοτίτη. Ο Cu+ και ο Zn2+ συγκεντρώνονται στα σουλφίδια. Το Cs+, το Υ3+, το Th4+, το U4+ και το Zr4+ δεν αντικαθιστούν κάποιο χημικό στοιχείο λόγω της μεγάλης διαφοράς στις ιοντικές ακτίνες. Ειδικά το τελευταίο, αυξάνεται με τη διαφοροποίηση έως ότου κρυσταλλωθεί το ορυκτό ζιρκόνιο. Το Ga3+ και το Ta3+ αντικαθιστούν το Al3+ σε άστριους και βιοτίτη και τέλος το Nb5+ και το Hf4+ αντικαθιστούν το Zr4+.
Τα σχήματα κατανομής των διαγραμμάτων των REE είναι σχεδόν όμοια, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα πετρώματα είναι συμμαγματικά. Επίσης, οι αρνητικές ανωμαλίες σε Nb και Τa και η υψηλή θετική ανωμαλία σε Pb στα πολυστοιχειακά διαγράμματα δείχνουν ότι τα πετρώματα αυτά σχηματίστηκαν σε περιβάλλον ζωνών υποβύθισης.
Ο χαρακτήρας των πετρωμάτων είναι ασβεσταλκαλικός και είναι όλα μεταργιλικά. Έχουν υψηλό Κ2Ο και ταξινομούνται στις ασβεσταλκαλικές έως υψηλού Κ ασβεσταλκαλικές σειρές.
Το γεωτεκτονικό περιβάλλον σχηματισμού των πλουτωνιτών, βρέθηκε να είναι η ζώνη υποβύθισης και συγκεκριμένα προέρχονται από περιβάλλον ενεργού ηπειρωτικού περιθωρίου.
Η διαδικασία εξέλιξης των πλουτωνιτών φαίνεται να είναι η μίξη μαγμάτων με ταυτόχρονη κλασματική κρυστάλλωση (MFC). Αυτό συμπεραίνεται από την έντονη παρουσία εγκλεισμάτων σε όλο τον όγκο των πλουτωνιτών και επιβεβαιώνεται από τα μοντέλα εξέλιξης που έγιναν με βάση τις εξισώσεις DePaolo (1981). Έτσι, ένα βασικό μάγμα μίχθηκε με ένα οξινότερο και προέκυψαν οι δυο πλουτωνίτες. Η προέλευση του βασικού μάγματος πρέπει να είναι μανδυακή και είναι το δείγμα FL5E. Η προέλευση του όξινου μάγματος πρέπει να είναι φλοιική. Το μόνο γρανιτικό όξινο πέτρωμα ίδιας ηλικίας είναι ο γρανίτης του Štip, η προέλευση του οποίου βρέθηκε να είναι από μερική τήξη αμφιβολιτών. Οι ολικοί συντελεστές κατανομής που υπολογίστηκαν από τα μοντέλα, έρχονται σε συμφωνία με την σειρά κρυστάλλωσης των ορυκτών, όπως αυτή βρέθηκε από ορυκτολογικά και άλλα γεωχημικά κριτήρια.
Τα γεωβαρόμετρα αμφιβόλου και τα γεωθερμοβαρόμετρα πλαγιοκλάστου – αμφιβόλου έδωσαν μέσες τιμές πίεσης και θερμοκρασίας 4,5 kbar και 876 οC για τον BiGrd, 4,4 kbar και 1.043 οC για τον HbQzMzD και 6,1 kbar και 838 οC για τον HbQzD. Άρα οι πλουτωνίτες διείσδυσαν σε σχετικά μεγάλο βάθος και υψηλές πιέσεις. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την παρουσία μαγματικού επιδότου. Οι παραπάνω θερμοκρασίες αφορούν τις θερμοκρασίες κρυστάλλωσης των τηγμάτων.
Η ηλικία των πλουτωνιτών βρέθηκε να είναι περίπου 300 Ma, δηλαδή τα πετρώματα είναι Ερκύνια. Για τον λόγο αυτό συγκρίθηκαν με άλλα Ερκύνια πετρώματα, παρόμοιας ηλικίας και συστάσεως, από τη Μάζα της Ροδόπης. Η επιλογή αυτή έγινε γιατί η Σερβομακεδονική Μάζα είναι στενά συνδεδεμένη με τη Μάζα της Ροδόπης. Από τη σύγκριση προέκυψαν πολλές ομοιότητες μεταξύ των πετρωμάτων. Όλα είναι ασβεσταλκαλικά, μεταργιλικά και προέρχονται από περιβάλλον ηφαιστειακού τόξου. Επίσης τα σχήματα κατανομής των REE, όπως και των πολυστοιχειακών διαγραμμάτων είναι παρόμοια.
Συμπερασματικά λοιπόν, τα πλουτωνικά αυτά πετρώματα ίσως σχηματίστηκαν κατά το κλείσιμο του ωκεανού της Παλαιοτηθύος και την υποβύθιση του ωκεάνιου φλοιού κάτω από το ηπειρωτικό τέμαχος της Ευρώπης.

This master thesis examines the plutonic rocks from Flamouri and Nikoklia. These are located to the Serbomacedonian Massif in the Vertiskos Unit. Both of them intrude into Paleozoic two-mica gneiss and amphibolites.
Petrographically, there are 3 types of rocks. The plutonite of Flamouri, which is a granodiorite, the enclave of the plutonite of Flamouri, which is a quartz monzodiorite and the plutonite of Nikoklia, which is a quartz diorite. According to mineralogical criteria, the first one is characterized as a biotite granodiorite (BiGrd), the last one as hornblende – quartz diorite (HbQzD) and the inclusion as hornblende – quartz monzodiorite (HbQzMzD).
The minerals of all the above petrographic types are: quartz, plagioclase, orthoclase, biotite and hornblende as the essential ones, while the accessories are titanite, epidote, clinozoisite, chlorite, apatite, zircon and rutile.
Plagioclases have an oligoclase to acidic labradorite composition. Albite composition was found in HbQzD, but this is a result of intense alteration. Their percentage increases from HbQzD to BiGrd.
The K – feldspars are orthoclases in all petrographic types. Their participation is reduced from BiGrd to HbQzD. In some cases myrmekite appears.
Biotites have a stable composition and they are magnesium biotites. Their chemistry shows that they come from a calc-alkaline type of magma.
Amphiboles, appear with the form of hornblende in all petrographic types. All of them are calcareous and belong to the field of magnesium hornblende and very few of them in the field of iron hornblende.
Epidotes, appear in all petrographic types and their origin is both secondary and magmatic. The latter confirms the crystallization of plutonic rocks at great depths.
The study of the major elements, showed that there are linear correlations and normal transitions, which indicates their close chemical affinity. As for the trace elements, their concentrations are mainly controlled by the minerals orthoclase, plagioclase, biotite and hornblende, since many of them replace some major elements, due to a similar ionic radius. So Sc3+ and Co2+ replace Fe2+ in biotite and hornblende, Cr3+ and V3+ replace Fe3+ in biotite and hornblende, Ni2+ and Co2+ replace Mg2+ in the same minerals, Sr2+, Ba2+ and Pb2+ replace K+ in orthoclase, plagioclase and biotite. Cu+ and Zn2+ are concentrated in sulfides. Cs+, Y3+, Th4+, U4+ and Zr4+ do not replace any main element due to the large difference at their ionic radius. Especially the latter, increases with differentiation until the mineral zircon crystallizes. Ga3+ and Ta3+ replace Al3+ in feldspars and biotite. Finally, Nb5+ and Hf4+ replace Zr4+.    
The patterns of the REE diagrams are almost identical, suggesting that these rocks are syn-magmatic. Also, the negative anomalies in Nb and Ta and the high positive anomaly in Pb in the multielement diagrams show that these rocks were formed in a subduction zone environment.
The character of these rocks is calcic and they are all metaluminus. They have high concentration of K2O and are classified in calc-alkaline to high K calc-alkaline series.
The geotectonic environment of the formation of the plutonic rocks was found to be the subduction zone and specifically these rocks formed in an active continental margin environment.
The evolutionary process of plutonites appears to be the magma mixing with simultaneous fractional crystallization (MFC). This is inferred from the strong presence of inclusions throughout the plutonite volume and is confirmed by evolution models based on the DePaolo (1981) equations. Thus, a basic magma was mixed with an acidic one and the two plutonites were formed. The origin of the basic magma must be the mantle and is represented by the sample FL5E. The origin of the acidic magma must be the crust. The only granitic acid rock of the same age is the Štip granite, the origin of which was found to be from partial melting of amphibolites. The total distribution coefficients calculated from the models are in agreement with the order of crystallization of the minerals, as determind by mineralogical and other geochemical criteria.   
Amphibole geobarometers and amphibole – plagioclase geothermobarometers gave average pressure and temperature values of 4.5 kbar and 876 oC for BiGrd, 4.4 kbar and 1.043 oC for HbQzMzD and 6.1 kbar and 838 oC for HbQzD. So, these plutonic rocks intruded to a relatively great depth and high pressures. This is confirmed by the presence of a magmatic epidote. The above temperatures refer to the crystallization temperatures of the melts.
The age of the plutonic rocks was found to be about 300 Ma, so these rocks are Ercynian. For this reason they were compared with other Ercynian rocks, of similar age and composition, from the Rhodope Massif. This choise was made because the Serbomacedonian Massif is closely related to the Rhodope Massif. The comparison revealed many similarities of the rocks. All are calc-alkaline, metaluminus and formed in a volcanic arc environment. Also their REE and multielement patterns are similar.
In conclusion, these plutonic rocks may have formed during the closing of the Paleo-Tethys ocean and the subduction of the ocean plate under the continental plate of Europe.

Abdel – Rahman A-F. M., (1994). Nature of Biotites from Alkaline, Calk-alkaline and Peraluminous Magmas. J. Petrol., 35 (2), 525 – 1029.

Antic M., (2016). Origin and tectonic evolution of the central Serbo-Macedonian Massif. PhD dissertation, University of Basel, Switzerland, p. 372.

Batchelor R. A. & Bowden P., (1985). Petrogenetic interpretation of granitoid rock series using multcationic parameters. Chemical Geology, 48, 43 – 55.

Beard J. S. & Lofgren G. E., (1991). Dehydration melting and water-saturated melting of basaltic and andesitic greenstones and amphibolites at 1, 3, and 6. 9 kb. Journal of Petrology, 32 (2), 365 – 401.

Bonev N., Moritz R., Borisova M. & Filipov P., (2018). Therma-Volvi-Gomati complex of the Serbo-Macedonian Massif, Northern Greece: A Middle Triassic continental margin ophiolite of Neotethyan origin. Journal of the Geological Society, doi: https://doi.org/10.1144/jgs2017-130.

Bonev N., Filipov P., Raicheva R. & Moritz R., (2019). Timing and tectonic significance of Paleozoic magmatism in the Sakar unit of the Sakar-Strandzha Zone, SE Bulgaria. International Geology Review, 61(16), 1957 – 1979.

Boynton W. V., (1984). Geochemistry of rare earth elements: meteoritic studies. In: Henderson P. (ed.) Rare Earth Elements Geochemistry. Amsterdam: Elsevier, 63 – 114.

Brandon A. D., Creaser R. A. & Chacko T. (1996). Constraints on rates of granitic magma transport from epidote dissolution kinetics. Science, 271, 1845 – 1848.

Brun J. P. & Sokoutis D., (2007). Kinematics of the Southern Rhodope Core Complex (North Greece). Int. J. Earth Sci., 96, 1079 – 1099.

Cherneva Z. & Georgieva M., (2005). Metamorphozed Hercynian granitoids in the Alpine structures of the Central Rhodope, Bulgaria: geotectonic position and geochemistry. Lithos, 82(1-2), 149-168.

Cornelius N. K. (2008). UHP metamorphic rocks of the Eastern Rhodope Massif, NE Greece: New constraints from petrology, geochemistry and zircon ages. PhD dissertation, Johannes Gutenberg University of Mainz, Germany, p. 173.

Deer W. A., Howie R. A. & Zussman J., (1986). An interdiction to Rock-forming Minerals.17th. Longman Ltd, 16, p. 528.

Deer W. A., Howie R. A. & Zussman J., (1992). An Introduction to the Rock-forming Minerals, Second Edition. Essex: Longman Scientific and Technical, New York, p. 696.

DePaolo D. J., (1981). Trace element and isotope effects of combined wallrock assimilation and fractional crystallization. Earth Planet. Sci. Letters, 53, 189-202.

Drake M. J., (1975). The oxidation state of europium as an indicator of oxygen fugacity. Geochim. et Cosmochim. Acta, 39, 55 – 64.

Drake M. J. & Weill D. F., (1975). Partition of Sr, Ba, Ca, V, Eu2+, Eu3+ and other REE between plagioclase feldspar and magmatic liquid: An experimental study. Geochim. et Cosmochim. Acta, 39, 689 – 712.

Farrow C. E. G. & Barr S. M., (1992). Petrology of high Al hornblende and magmatic epidote bearing plutons in the southeastern Cape Breton

Highlands, Nova Scotia. Can. Mineral., 30, 377 – 392.

Foster M. D., (1960). Interpretation of the composition of trioctaedral micas. U.S. Geol. Surv. Prof. Paper., 354 (B), 11 – 49.

Franzini M. & Leoni L., (1972). A full matrix correction in X-ray fluorescence analysis of rock samples. Atti Soc. Toscana Sci. Nat. Mem (A), 79, 7 – 22.

Frost B. R., Barnes C. G., Collins W. J., Arculus R. J., Ellis D. J. & Frost C.D., (2001). A geochemical classification for granitic rocks. J. Petrol., 42, 2033 – 2048.

Georgiadis I. K., Koroneos A., Tsirambides A. & Stamatakis M., (2010). Textural and petrological study of modern sands from the Vertiskos unit of Serbomacedonian massif (Macedonia, Greece). Δελτίο Ελλην. Γεωλ. Εταιρ., XLIII (5), 2606 – 2616.

Georgiadis I. K., Koroneos A., Tsirambides A. & Stamatakis M., (2012). Modern Sands Derived from the Vertiskos Unit of the Serbomacedonian Massif (N. Greece): a Preliminary Study on the Weathering of the Unit. Cent. Eur. J. Geosci., 4 (3), 465 – 477.

Georgiadis I. K., Koroneos A., Papadopoulou L., Kantiranis N., Tamparopoulos A. E. & Tsirambides A., (2013). Using detrital garnets to determine provenance: a case study from the Vertiskos Unit (Serbomacedonian Massif, N. Greece). Miner. Petrol., 108, 187 – 206.

Georgiev N., Pleuger J., Froitzheim N., Sarov S., Jahn-Awe S. & Nagel J. T. (2010). Separate Eocene-Early Oligocene and Miocene stages of extension and core complex formation in the Western Rhodopes, Mesta Basin, and Pirin Mountains (Bulgaria). Tectonophysics, 487, 59 – 84.

Gorton M. P. & Schandl E. S., (2002). From Continents to Island Arc: A Geochemical Index of Tectonic Setting for Arc-Related and within Plate Felsic to Intermediate Volcanic Rocks. Canadian Mineralogist, 38, 1065 – 1073.

Hammarstrom J. M. & Zen E. A., (1986). Aluminium in hornblende: an empirical igneous geobarometer. American Mineralogist, 71, 1297 – 1313.

Hanson G. N., (1978). The application of trace elements to the petrogenesis of igneous rocks of granitic composition. Earth Planet. Sci. Lett., 38, 26 – 43.

Harris N. B. W., Pearce J. A. & Tindle A. G., (1986). Geochemical characteristics of collision zone magmatism. In: Coward M. P., Reis A. C., (Eds.), Collision Tectonics. Geological Society Special Publication, 19, 67 – 81.

Hill M., Morris J. & Whelan J., (1981). Hybrid granodiorites intruding the accretionary prism, Kodiak, Shumagin and Sanak Islands, South Alaska. J. Geophys. Res., 86, 10569 – 10590.

Himmerkus F., Reischmann T. & Kostopoulos D., (2006). Late Proterozoic and Silurian basement units within the Serbo-Macedonian Massif, northern Greece: the significance of terrane accretion in the Hellenides. Geol. Soc. London Spec. Publ., 260, 35 – 50.

Himmerkus F., Anders B., Reischmann T. & Kostopoulos D., (2007).Gondwana-derived terranes in the northern Hellenides. Geological Society of America Memoir, 200, 379 – 390.

Himmerkus F., Reischmann, T. & Kostopoulos D., (2008). Serbo-Macedonian revisited: A Silurian basement terrane from northern Gondwana in the Internal Hellenides, Greece. Tectonophysics, doi:10.1016/j.tecto.2008.10.016.

Himmerkus F., Reischmann, T. & Kostopoulos D., (2009). Triassic rift-related meta-granites in the Internal Hellenides, Greece. Geol. Mag. 146 (2), 252 – 265.

Hollister L. S., Grisom G. C., Peters E. K., Stowell H. H. & Sisson V. B., (1987). Confirmation of the empirical correlation of Al in hornblende with pressure of solidification of calc-alkaline plutons. American Mineralogist, 72, 231 – 239.

Janser B. W., (1994). The Star Lake Pluton, La Ronge Domain, northern Saskatchewan: petrogenesis of a Proterozoic island-arc pluton. Precambrian Res., 70, 145 – 164.

Johannes W. & Holtz F., (1996). Petrogenesis and Experimental Petrology of Granitic Rocks. Springer, Berlin, Heidelberg, p. 335.

Johnson M. C. & Rutherford M. J., (1989). Experimental calibration of the aluminum-in-hornblende geobarometer with application to Long Valley caldera (California) volcanic rocks. Geology, 17, 837 – 841.

Kaye M. J., (1965). X-ray fluorescent determinations of several trace elements in spome standard geochemical samples. Geochim. Cosmochim. Acta, 29, 139 – 142.

Kilias A., Falalakis G. & Mountrakis D., (1999). Cretaceous – Tertiary structures and kinematics of the Serbomacedonian metamorphic rocks and their relation to the exhumation of the Hellenic hinterland (Macedonia, Greece). Int. Journ. Earth Sciences, 88, 513 – 531.

Kockel F., Mollat H. & Walther H. W., (1971). Geologie des Serbo-Mazedonischen Massivs und seines mesozoischen Rahmens (Nordgriechenalnd). Geol. Jahrb., 89, 529 – 551.

Kockel F., Mollat H. W. & Walther H. W., (1977). Erlauterungenzur Geologischen Karte der Chalkidiki und angrenzender Gebiete 1:100000 (Nord-Griechenland). Bundesanstalt fur Geowisseschaften und Rohstoffe, Hannover, p. 119.

Leake B. E., (1978). Nomenclature of amphiboles. American Mineralogist, 63 (11-12), 1023 – 1052.

Leake B. E., Wooley A. R., Arps C. E. S., Birch W. D., Gilbert M. C., Grice J. D., Hawthorne F. C., Kato A., Kisch H. J., Krivovichev V. G., Linthout K., Laird J., Mandarino J. A., Maresh W. V., Nickel E. H., Rock N. M. S., Schumacher J. C., Smith D. C., Stephenson N. C. N., Ungaretti L.,

Whittaker E. J. W. & Youzhi G., (1997). Nomenclature of Amphiboles: Report of the Subcommittee on Amphiboles of the International Mineralogical Association, Commission on New Minerals and Mineral Names. Can. Mineral., 35, 219 – 246.

Leake B. E., Woolley A. R., Birch W. D., Burke E. A. J., Ferraris G., Grice J. D., Hawthorne F. C., Kisch H. J., Krivovichev V. G., Schumacher J. C., Stephenson N. C. N. & Whittaker E. W. J. (2003). Nomenclature of amphiboles: additions and revisions to the international mineralogical association’s 1997 recommendations. The Canadian Mineralogist, 41, 1355 – 1362.

Maniar P. D. & Piccoli P. M., (1989). Tectonic discriminations of granitoids. Geol. Soc. Amer. Bull., 101, 635 – 643.

Marakis G., (1969). Geochronology on granites of Macedonia. Ann. Geol. Pays Hellen, 21, 121 – 152.

McDonough W.F., Sun S.S., Ringwood A.E., Jagoutz E. & Hofmann A.W., (1992). Potassium, Rubidium and Cesium in the Earth and Moon and the evolution of the mantle of the Earth. Geochemica et Cosmochimica Acta, 56, 1.001 – 1.002.

Meinhold G., (2007). Sedimentary rocks of the Internal Hellenides, Greece: age, source, and depositional setting. Unpublished Ph.D. thesis,

Mainz, Johannes Gutenberg-Universität, p. 303.

Meinhold G., Kostopoulos D., Frei D., Himmerkus F. & Reischmann T., (2009). U-Pb LA-SF-ICP-MS zircon geochronology of the Serbo-

Macedonian Massif, Greece: palaeotectonic constraints for Gondwana-derived terranes in the Eastern Mediterranean. Int. J. Earth Sci, doi:10.1007/s00531-009-0425-5.

Middlemost E., (1975). The Basalt Clan. Earth-Science Reviews, 11, 337 – 564.

Mogessie A., Tessadri R. & Veltman C. B., (1990). EMP-AMPH – A Hypercard program to determine the name of an amphibole from electron microprobe analysis according to the International Mineralogical Association scheme. Computers & Geosciences, 16, 309 – 330.

Mountrakis D., (2002). Tectonic evolution of the Hellenic orogen: Geometry and kinematics of deformation. Bull. Geol. Soc. Greece, 34 (6), 2113 – 2126.

Nachit H., Razafimahera N., Stussi J. & Carron J. P., (1985). Composition chimique des biotites et typologie magmatique des granitoides. Comptes Rendus Hebdornadaires de l’ Academie des Sciences, 301 (11), 813 – 818.

Pearce J. A., Harris N. B. W. & Tindle A. G., (1984). Trace element discrimination diagrams for the tectonic interpretation of granitic rocks. J. Petrol., 25, 956 – 983.

Peccerillo A. & Taylor T. S., (1976). Geochemistry of Eocene calk-alkaline volcanic rocks from Kastamonu area, Northern Turkey. Contib. Mineral. Petrol., 58, 63 – 81.

Peytcheva I., Von Quadt A., Ovtcharova M., Handler R., Neubauer F., Salnikova E., Kostitsyn Y., Sarov S. & Kolcheva K. (2004). Metagranitoids from the eastern part of the Central Rhodopean Dome (Bulgaria): U-Pb, Rb-Sr and 40Ar/39Ar timing of emplacement and exhumation and isotope-geochemical features. Mineralogy and Petrology, 82, 1 – 31.

Pitcher W. S., Atherton M. P., Gobbing E. J. & Beckinsale R. D., (1985). Magmatism at a plate edge. The Peruvian Andes. Blackie & Son Ltd., Glasgow, p. 328.

Poli G. E., (1992). Geochemistry of Tuscan Archipelago Granitoids, Central Italy: The Role of Hybridization Processes in Their Genesis. The Journal of Geology, 100, (no.1), 41-56.

Poli G., Christofides G., Koroneos A., Soldatos T., Perugini D. & Langone A., (2009). Early Triassic granitic magmatism – Arnea and Kerkini granitic complexes – in the Vertiskos unit (Serbo-Macedonian massif, north-eastern Greece) and its significance in the geodynamic evolution of the area. Acta Vulcanologica, 21 (1 – 2), 47 – 70.

Poli G., Christofides G., Koroneos A., Trajanova M. & Zupanćić N., (2020). Multiple processes in the genesis of the Pohorje igneous complex: Evidence from petrology and geochemistry. Lithos, doi:10.1016/j.lithos2020.105512.

Psilovikos A., (1984). Geomorphological and structural modification of the Serbomacedonian Massif during the neotectonic stage. Tectonophysics, 110, 27 – 45.

Ricou L.-E., Burg J.-P., Godfriaux I. & Ivanov Z., (1998). Rhodope and Vardar: the metamorphic and the olistostromic paired belts related to the Cretaceous subduction under Europe. Geodin. Acta, 11, 285 – 309.

Ridolfi F., Renzulli A. & Puerini M., (2010). Stability and chemical equilibrium of amphibole in calc-alkaline magmas: an overview, new thermobarometric formulations and application to subduction-related volcanoes. Contrib. Mineral. Petrol., 160, 45 – 66.

Roberts M. P. & Clemens J. D., (1994). Low pressure stability of magmatic epidote in granitoid plutons: Field and experimental evidence (Abstract). 4th. Ann. Thematic and research in progress meeting. V.S.G., Univ.of Liverpool.

Rock N. M. S. & Leake B. E., (1984). The International Mineralogical Association amphibole nomenclature scheme: computerization and its consequences. Mineralogical Magazine, 48 (347), 211 – 227.

Sakellariou D., (1989). The geology of the Serbomacedonian massif in the northeastern Chalkidiki peninsula, North Greece. Deformation and metamorphism. Ph.D. thesis, Univ. Mainz, p. 177.

Sayari M., (2016). APG2: a New Version of APG, an Application for Amphibole-Plagioclase Geothermobarometry. J. Sci. I. R. Iran, 27(2), 161 – 167.

Schmidt M. W. (1992). Amphibole composition in tonalite as a function of pressure: an experimental calibration of the Al-in-hornblende barometer. Contrib. Mineral. Petrol., 110, 304 – 310.

Sokoutis D., Brun J. P., Van Den Driessche J. & Pavlides S., (1993). A major Oligo-Miocene detachment in southern Rhodope controlling north Aegean extension. J. Geol. Soc. London, 150, 243 – 246.

Streikeisen A. & Le Maitre R. W., (1979). A chemical approximation to the modal QAPF classification of the igneous rocks. N. Jb. Min. Abh., 136, 169 – 206.

Turpaud F., (2006). Characterization of igneous terranes by zircon dating: implications for the UHP relicts occurences and suture identification in the Central Rhodope, Northern Greece. PhD disertation, Johannes Gutenberg University of Mainz, Germany, p. 124.

Wilson M., (1989). Igneous petrogenesis. Unwin Hyman, London, p. 466.

Wolf M. B. & Wyllie P. J., (1994). Dehydration-melting of amphibolite at 10 kbar: the effects of temperature and time. Contr. Mineral. and Petrol., 115, 369 – 383.

Zervas S. A., (1980). Geochronology with the 87Rb – 87Sr method of some pegmatite samples from the area of Lagada. Ann. Geol. Pays Hellen., 30, 143 – 153.

Zen E. & Hammarstom J. M., (1984). Magmatic epidote and its petrologic significance. Geology, 12, 515 – 518.

Ελληνική

Δρακούλης Α. Θ., (2019). Πετρολογική και γεωχημική μελέτη του πλουτωνίτη του Παπικίου Όρους. Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Γεωλογίας

Α.Π.Θ., Αριθμός Παραρτήματος Επιστημονικής Επετηρίδας Τμ. Γεωλογίας Νο 190, σ. 294.

Ι.Γ.Μ.Ε., (1979). Γεωλογικός χάρτης Ελλάδος, Φύλλο Σοχός, 1:50.000. Επιμέλεια εκδόσεως: Γραφείο Εκδόσεως Γεωλογικών Χαρτών του Ι.Γ.Μ.Ε.

Κορωναίος Α., (1991). Ορυκτολογία, πετρολογία και γεωχημεία του πλουτωνίτη του Ανατ. Βαρνούντα (ΒΔ Μακεδονία). Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σ. 451.

Κούρου Α., (1991). Λιθολογία, τεκτονική, γεωχημεία και μεταμόρφωση μέρους του Δυτικού τμήματος της ομάδας Βερτίσκου. Η περιοχή Β.Α. από τη λίμνη Αγίου Βασιλείου (Κορώνεια). Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σ. 481.

Μουντράκης Μ. Δ., (2010). Γεωλογία και γεωτεκτονική εξέλιξη της Ελλάδας. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, σ. 375.

Σιδηρόπουλος Ν., (1991). Λιθολογία, γεωχημεία, τεκτονική και μεταμόρφωση του βορειοδυτικού τμήματος της ομάδας Βερτίσκου. Η περιοχή του όρους Δύσωρο (Κρουσιά), Βόρεια από το Κιλκίς. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σ. 615.

Ψιλοβίκος Α., (1977). Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της λεκάνης και της λίμνης της Μυγδονίας (Λαγκαδά – Βόλβης). Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.