Ορυκτολογική μελέτη νεολιθικών ανόργανων χρωστικών από τη σπηλιά της Δράκαινας, Κεφαλλονιά = Mineralogical study of neolithic inorganic pigments from the Drakaina cave, Kephallonia.

Περίληψη

Ανέκαθεν για την παρασκευή χρωστικών ουσιών, κύρια πηγή που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος ήταν οι ορυκτές πρώτες ύλες, για τη δημιουργία εντυπωσιακών τοιχογραφιών, καθώς και τη διακόσμηση αντικειμένων, συνήθως λατρευτικού χαρακτήρα, αλλά και αντικείμενα καθημερινής χρήσεως. Αυτή η πρακτική παρατηρείται τόσο σε πανελλήνιο όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείμενο μελέτης τις χρωστικές που χρησιμοποιήθηκαν στις τοιχογραφίες που εντοπίζονται στο εσωτερικό του σπηλαίου Δράκαινα στο νησί της Κεφαλλονιάς και χρονολογούνται από τη Νεολιθική εποχή. Συγκεκριμένα, απώτερος σκοπός της αποτελεί η αναγνώριση των ορυκτών που ευθύνονται για τα χρώματα τριών διαφορετικών χρωστικών. Με τη χρήση φασματοσκοπίου υπερύθρου με μετασχηματισμό Fourier (FTIR), ηλεκτρονικού σαρωτικού μικροσκοπίου με ανιχνευτή ενεργειακής διασποράς (SEM-EDS) και με περιθλασιμετρία ακτίνων Χ (XRD) βρέθηκε ότι η λευκή χρωστική οφείλει το χρώμα της σε μίγμα χαλαζία, άμορφου πυριτίου και ασβεστίτη, η καστανή χρωστική σε γκαιτίτη και η ερυθρή χρωστική σε αιματίτη.

Since the rise of the humankind, the main source for pigment preparation, were various natural resources, mainly minerals. These sources have been used for the creation of marvelous frescoes, but also for the decoration of artefacts, usually used for rituals, but also for everyday objects as well. This practice can be spotted in Greece, but also on a global scale. The current thesis deals with the pigments used in the frescoes found inside the cave of Drakaina, in the island of Cephallonia, Greece, which date back to Neolithic times. Specifically, the goal of this master is the identification of the minerals responsible for the colors of three different pigments. With the use of Fourier Transformed Infrared Spectroscopy (FTIR) Scanning Electron Microscopy (SEM) coupled with an Energy Dispersive Spectrometer (EDS) and X-ray Diffraction (XRD) it was observed that the white pigment owes its color to a mixture of quartz, amorphous silica and calcite, the brown pigment owes its color to goethite and the red pigment to hematite.