Εξώφυλλο

Σπηλαιογένεση στην ευρύτερη περιοχή Προμαχώνα Σερρών = Speleogenesis in the area of Promachonas in Serres region

Αλέξανδρος Χρήστος Καράμπελας

Περίληψη


Αυτή η διπλωματική εργασία εκπονήθηκε με προτροπή του Γ. Λαζαρίδη, μετά από εύρεση ενός νέου σπηλαίου στον δήμο Σιντικής, ΒΒΑ της περιοχής του Ρούπελ. Ως στόχο της έχει τη χαρτογράφηση του σπηλαίου, την καταγραφή των γεωλογικών του χαρακτηριστικών και εν τέλει την περιγραφή ενός πιθανού μοντέλου ανάπτυξης  του σπηλαίου. Για τη χαρτογράφηση χρησιμοποιήθηκαν τόσο παραδοσιακά εργαλεία και συμβατικές μέθοδοι μελέτης σε συνδυασμό με πιο πρόσφατες τεχνολογίες και λογισμικά που μπορούν να βρεθούν σε συσκευές κινητών τηλεφώνων όπως κλισιόμετρο, GPS, γεωλογική πυξίδα ή ο αισθητήρας LiDAR που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία ψηφιακού τρισδιάστατου μοντέλου. Για τη μελέτη του σπηλαίου συλλέχθηκαν πληροφορίες για τη γεωμορφολογία, τη λιθολογιά και τη τεκτονική της περιοχής, καθώς και στοιχεία που συνδέουν το σπήλαιο με το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής. Ακόμα γίνεται αναφορά των βασικών μορφομετρικών στοιχείων του σπηλαίου, καθώς και καταγραφή και κατηγοριοποίηση των ιζηματογενών αποθέσεων και των διαβρωσιγενών μορφολογιών που βρίσκονται στους θαλάμους. Μετέπειτα όλα τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, συγκρίθηκαν με παρόμοια ευρήματα, με βάσει έρευνες και άρθρα της επιστημονικής κοινότητας, για τη τελική κατανόηση του τρόπου γένεσης του σπηλαίου και ώστε να δοθεί μια πρώτη περιγραφή των συνθηκών που υπήρχαν κατά την ανάπτυξη του.

This thesis was accomplished with the exhortation of G. Lazaridis, following the discovery of a newly discovered cave in the municipality of Sintiki, NE of the Roupel region. Its aim is the mapping of the cave, record its geological features and finally describe a possible model of development for the cave. Both traditional tools and conventional survey methods were used for the mapping combined with more recent technologies and software applications that can be found in mobile phone devices such as an inclinometer, GPS, geological compass or the LiDAR sensor which was used to create a digital 3D model. For the geological study of the cave, information about the geomorphology, lithology and tectonics of the area was gathered, along with data that connects the cave to the hydrographic network of the area. In this survey, the basic morphometric elements of the cave are also mentioned, along with the recording and classification of the sedimentary deposits and the erosive morphologies found in the chambers. Later on, all the data that were collected, were compared with similar findings, based on research and articles of the scientific community, so as to finally come to a conclusion on how this cavity was formed and to give a first description of the conditions that took place during its development.

Πλήρες Κείμενο:

PDF

Αναφορές


Ελληνική Βιβλιογραφία

Αγγελίδης, Ζ., Βγενόπουλος, Α., Χατζηγιάννης, Γ. και Χατζηδάκης, Κ. (2007). Έκθεση που αφορά την προστασία της ιαματικής πηγής Αγκίστρου Σερρών και τη διαμορφωθείσα κατάσταση στο περιβάλλον της. Επιτροπή Προστασίας Ιαματικών Φυσικών Πόρων Ν.3498/06.

Αλτήγος, Ν. (1962). Προμελέτη πεδιάδας Σερρών. Υδρολογία. Υπηρ. Υδρ. Έργων , Υπουργ. Δημ. Έργων. Αθήνα, τ.Α’, p108.

Βλασταρίδης, Ι., Λαζαρίδης, Γ., κ.ά. (2013). ΔΗΜΟΣ ΣΙΝΤΙΚΗΣ: Ο Χώρος και η Ιστορία του, Μέρος Ι. Φυσικό Περιβάλλον, 1.2. Τα Σπήλαια του Δήμου Σιντικής.

Γιαννακοπούλου, Ε. Σ. (2005). Υδατικό ισοζύγιο υδρολογικής λεκάνης Στρυμόνα (εντός Ελληνικού Εδάφους). Μεταπτυχιακή Διατριβή, ΑΠΘ

Δαούλας, Ε. κ.ά. (1989). Μελέτη αναθεωρήσεων υδατικού ισοζυγίου της λίμνης Κερκίνης. Διεύθυνση υδρ. Έργων τεως 14ης ΠΥΔΕ, Αθήνα p57

Διαμαντής, Ι., Καρυδάκης, Γ. και Σαραντέας, Α. (1999). Υδροδυναμική Συμπεριφορά Διαρρέοντος Θερμού Υδροφόρου υπό Καθεστώς Άντλησης στο Γεωθερμικό Πεδίο Αγκίστρου, Νομού Σερρών. Πρακτικά 6ου Εθνικού Συνεδρίου για τις Ήπιες Μορφές Ενέργειας ΙΗΤ, Βόλος 3-5 Νοεμβρίου 1999, Τόμος Α’, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας, σελ. 487-494.

Ελευθεριάδης, Ε. (2007). Τα σπήλαια Σιδηρόκαστρου Σιντικής και το Θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον τους, απόσμπασμα από «Φως στα μυστικά του Μαύρου Βράχου». Σύλλογος Σπηλαιολογίας και Περιβάλλοντος Σιντικής, Αθήνα.

Ηλιόπουλος, Γ. (2015). Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία. Έκδοση: 1.0. Τμήμα Γεωλογίας, Σχολή Θετικών Επιστημών, Πάτρα.

ΙΓΜΕ (2010). Καταγραφή & αποτίμηση των Υδρογεωλογικών Χαρακτήρων των Υπόγειων Νερών & των Υδροφόρων Συστημάτων της Χώρας- Αποτίμηση Υδατικού Δυναμικού Θράκης.

Καβουρίδης, Θ. και Καρυδάκης, Γ. (1998). Γεωθερμική έρευνα στην περιοχή Αγκίστρου Νομού Σερρών, Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) - Διεύθυνση Ενεργειακών Πρώτων Υλών / Τμήμα Γεωθερμίας, 12 σελ.

Καρυδάκης, Γ., Αρβανίτης, Α., Ανδρίτσος. Ν., Φύτικας, Μ., (2005). Low enthalpy geothermal fields in the Strymon basin (Northern Greece). Conference: World Geothermal Congress 2005. Antalya, Turkey

Καρυδάκης, Γ. (1999). Χαρακτηριστικά του ταμιευτήρα γεωθερμικού πεδίου Αγκίστρου Ν. Σερρών – Κατά τη δοκιμαστική άντληση στη γεώτρηση ΑΓ-4Π, Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) - Διεύθυνση Ενεργειακών Πρώτων Υλών / Τμήμα Γεωθερμίας, 21 σελ., Αθήνα.

Καρυδάκης, Γ. (2003). Γεωθερμικά πεδία χαμηλής ενθαλπίας Β. Ελλάδας. Τεχνική γεωτρήσεων, Μηχανική ταμιευτήρων και διφασική ροή γεωθερμικών ρευστών. Διδακτορική διατριβή, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, 346 σελ., Ξάνθη.

Καρυδάκης, Γ. και Καβουρίδης, Θ. (1988). Έκθεση - Μελέτη της γεωθερμικής περιοχής χαμηλής ενθαλπίας στη θέση «Αγ. Βαρβάρα» της Θερμοπηγής - Σιδ/στρου ν. Σερρών, Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) - Διεύθυνση Ενεργειακών Πρώτων Υλών / Τμήμα Γεωθερμίας, 55 σελ. + χάρτες, σχήματα, διαγράμματα, Αθήνα.

Καρυδάκης, Γ., Καβουρίδης, Θ., Αρβανίτης, Α., και Φυτίκας, Μ., (2013). ΔΗΜΟΣ ΣΙΝΤΙΚΗΣ: Ο Χώρος και η Ιστορία του, Μέρος Ι. Φυσικό Περιβάλλον, Ι-1.3α. Τα γεωθερμικά πεδία Θερμοπηγής Σιδηροκάστρου και Αγκίστρου του Δήμου Σιντικής - Χαρακτηριστικά και προοπτικές.

Καρυστιναίος, Ν. (1984): Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της λεκάνης των Σερρών, λιθοστρωματογραφία, βιοστρωματογραφία & τεκτονική, Διδακτορική Διατριβή, σελ. 1-230.

Κίλιας, Α. (2013). ΔΗΜΟΣ ΣΙΝΤΙΚΗΣ: Ο Χώρος και η Ιστορία του, Μέρος Ι. Φυσικό Περιβάλλον, 1.1. Γεωλογία της Ευρύτερης Περιοχής του Δήμου Σιντικής.

Κουλίδου, Σ., Μυτελέτσης, M., Σύρος, Α. και Tσαγκούλη, Χ. (2008). Καταρράκτες (Φράγμα) Σιδηροκάστρου Ν. Σερρών 2006, ΑΔ.

Κωνσταντινίδου, Μ., Κίλιας, Α., Βουδούρης, Κ. και Αγγελίδης, Ζ. (2013). ΔΗΜΟΣ ΣΙΝΤΙΚΗΣ: Ο Χώρος και η Ιστορία του, Μέρος Ι. Φυσικό Περιβάλλον, Ι-1.3β. Οι θερμές πηγές Αγκίστρου του Δήμου Σιντικής και η σχέση τους με τη γεωλογία και την τεκτονική της ευρύτερης περιοχής.

Λαζαρίδου, Μ., Παπαδόπουλος, Κ. (2001): Υδρογεωλογική έρευνα ανθρακικών σχηματισμών Μενοίκιο – Άγκιστρο. Έκθεση ΙΓΜΕ

Λαζαρίδης, Γ. (2004). Μελέτη των σπηλαιομορφών της λεκάνης του Κρουσοβίτη Ποταμού (Νομός Σερρών). Διπλωματική εργασία. ΑΠΘ, Τμ. Γεωλογίας.

Νουσινάνος, Θ., Καραθανασόπουλος, Σ., Λιβαδάς, Α., (1977): Γεωλογική μελέτη της λεκάνης του Στρυμόνα. Δ.Ε.Π., Αθήνα, σελ. 1-31.

Παναγιώτη, Ε., & Χρήστου, Ο. (1990). Γεωλογικά και υδρογεωλογικά στοιχεία από τη μελέτη των ιαματικών πηγών του Δήμου Σιδηροκάστρου και της Κοινότητας Αγγίστρου Σερρών. Πρακτικά 2ου Συνεδρίου για τα θερμομεταλλικά νερά (Θεσ/νίκη 7-9 Οκτ. 1988), σελ, 216-227.

Παπαφιλίππου- Πέννου, Ε. (1994). Δυναμική εξέλιξη και σύγχρονες εξωγενείς διεργασίες του υδρογραφικού συστήματος της ταφρολεκάνης Σερρών. Διδακτορική Διατριβή της Σχολής Θετικών Επιστημών, Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ. Θεσ/νικη.

Παπαφιλίππου– Πέννου, Ε., (1994). Επιφανειακά ύδατα, Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Σερρών – ενότητα Ι. Ορυκτά – Ενέργεια – Γεωθερμία σ. 307-309. Σέρρες

Παπαφιλίππου-Πέννου, Ε., (2004). Δυναμική εξέλιξη και σύγχρονες εξωγενείς διεργασίες του υδρογραφικού συστήματος της ταφρολεκάνης των Σερρών. Διδακτ. Διατριβή.

Σύρος, Α., Τσαγκούλη, Χ., Μυτελέτσης, Μ. και Βλασταρίδης, Ι. (2010). Σπήλαιο στη θέση «Καταρράκτες-Φράγμα» Σιδηροκάστρου 2007. Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, 21(2007), Θεσσαλονίκη.

Σωτηριάδης, Λ., (1966). Μορφογενετικαί έρευναι εις την κοιλάδα του Κρουσοβίτου παρά το Σιδηρόκαστρον Α. Μακεδονίας.- Διδακτ. Διατριβή, Επιστ. Επετ. Σχολ. Φυσ/Μαθ., Α.Π.Θ.

Ψιλοβίκος, Α., Αλμπανάκης, Κ., Παπαφιλίππου- Πέννου, Ε. (1992). Έρευνα του προβλήματος της πρόσχωσης της λίμνης Κερκίνης και της κοίτης του ποταμού Στρυμόνα και προτάσεις αντιμετώπισης αυτού. Ερευνητικό πρόγραμμα επιτροπής ερευνών ΑΠΘ. Νο 2343, Θεσσαλονίκη.

Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία

Audra, P., & Palmer, A. N. (2011). The pattern of caves: controls of epigenic speleogenesis. Géomorphologie: relief, processus, environnement, 17(4), 359-378.

Blumberg, P. N. (1970). Flutes: a study of stable, periodic dissolution profiles resulting from the interaction of a soluble surface and an adjacent turbulent flow. University of Michigan.

Bögli, A. (1978). Karst Hydrology and Physical Speleology. Springer-Verlag.(1980). Berlin Heidelberg New York.

Brinkmann, R., & Correns, C. W. (1964). Lehrbuch der allgemeinen Geologie (Vol. 1). F. Enke.

Brun J. P., & Sokoutis, D. (2007). Kinematics of the Southern Rhodope Core Complex (North Greece). International Journal of Earth Sciences, 99(1):09-138.

Dasher, G. (1994). On Station: a complete handbook for surveying and mapping caves. National Speleological Society, Huntsville, Alabama, 242pp. (esp. pp.53-54)

Dinter, D.A. (1998). Late Cenozoic extension of the Alpine collisional orogen, northeastern Greece: Origin of the north Aegean basin. GSA Bulletin (1998). 1208–1230.

Dinter, D.A. & Royden, L. (1993). Late Cenozoic extension in northeastern Greece: Strymon Valley detachment system and Rhodope metamorphic core complex. Geology (1993). p.45–48.

Dreybrodt, W., Gabrovšek, F., & Perne, M. (2016). Condensation corrosion: a theoretical approach. Acta carsologica, 34(2). 317–348.

Dublyansky, V.N., & Dublyansky, Y.V. (2000). 3.6. Role of condensation in Karst hydrogeology and speleogenesis. Speleogenesis: Evolution of Karst aquifers. Eds. AB Klimchouk, DC Ford, AN Palmer, W. Dreybrodt. Huntsville, Alabama, USA. National Speleological Society, 100-112.

Dublyansky, Y. V. (2013). 6.6 Karstification by Geothermal Waters. In J. Schroder & A. Frumkin (Eds.), Treatise on Geomorphology. San Diego, CA. (6): 57–71.

Dublyansky, Y. V., & Spötl, C. (2014). Morphological effects of condensation-corrosion speleogenesis at Devils hole ridge, Nevada. Hypogene cave morphologies. Karst waters institute, 36-43.

Ford, D. C. (1999). Perspectives in karst hydrogeology and cavern genesis. In Palmer A., Palmer M., Sasowsky I. (Eds.): Karst Modeling. Karst Waters Institute, Special Publication 5, 17-29.

Ford D. C. & Williams P.W. (2007). Karst Hydrogeology and Geomorphology. John Wiley and Sons, Chichester, 562 p.

Frumkin, A., & Fischhendler, I. (2005). Morphometry and distribution of isolated caves as a guide for phreatic and confined paleohydrological conditions. Geomorphology, 67(3-4), 457-471.

Gillieson, D. (1996). Caves: Processes, Development and Management. Blackwell Publishers Inc. 350 Main Street Malden, Massachusetts 02148 USA

Gunn, J. (2004n). Encyclopedia of caves and karst science. Taylor & Francis. New York

Hill, C. A. (1987). Geology of Carlsbad cavern and other caves in the Guadalupe Mountains, New Mexico and Texas. Bull. 117, New Mexico Bureau of Mines and Minerals Resources.

Hill, C.A. & Forti, P. (1997). Cave Minerals of the World Second Edition. National Speleological Society. Huntsville 463 p.

Hjulström, F. (1955). Transportation of Detritus by Moving Water. Recent Marine Sediments, Parker D. Trask

Jennings, J. N. (1985). Karst Geomorphology. KIP Articles. (1985). 2939. https://digitalcommons.usf.edu/kip_articles/2939

Jenkins, M. (2011). "Vietnam Cave". National Geographic. p. 7.

Kilias, A. & Mountrakis, D. M. (1998). Tertiary extension of the Rhodope massif associated with granite emplacement (Northern Greece). Acta Vulcanologia - Vol.10 (2) p.331-337 (1998). Department of Geology & Paleontology, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Kilias, A., Falalakis, G. & Mountrakis, D. (1999). Cretaceous–Tertiary structures and kinematics of the Serbomacedonian metamorphic rocks and their relation to the exhumation of the Hellenic hinterland (Macedonia, Greece). Int Journ Earth Sciences 88, 513–531 (1999).

Klimchouk, A. (2003). Unconfined versus confined speleogenetic settings: variations of solution porosity. Speleogenesis and Evolution of Karst Aquifers, 1-7.

Klimchouk, A. (2003). Cave morphometry.- In: Gunn, J. (ed.) Encyclopedia of cave and karst science, Fitzroy Dearborn, pp. 1120-1125, New York.

Krohe, A. & Mposkos, E. (2002). Multiple generations of extensional detachments in the Rhodope Mountains (northern Greece): evidence of episodic exhumation of high-pressure rocks. Geological Society, London, Special Publications, Volume 204, Pages 151 - 178

Lazaridis, G., Karampelas, A., Dora, D., Koulelis, P. (2022). Cave evolution in Strymonas Valley, Greece. Bulletin of the Geological Society of Greece, 16th International Congress of the Geological Society of Greece. Patras, Greece.

Lauritzen, S. E. & Lundberg, J. (2000). Solutional and erosional morphology. Klimchouk, A., Ford, D.C., Palmer, A.N., Dreybrodt, W. (eds.) Speleogenesis: Evolution of Karst Aquifers. National Speleological Society, Huntsville, 408-426.

Liati, A. & Seidel, E. (1996). Metamorphic evolution and geochemistry of kyanite eclogites in central Rhodope, northern Greece. Contrib Mineral Petrol 123, 293–307 (1996).

Mattauer, Μ. (1973). Les deformations des materiaux de l’ écorce terrestre-Hermann. 493 S.. Paris.

Mposkos, E. (1989). High-pressure metamorphism in gneisses and pelitic schists in the East Rhodope zone (N. Greece). Mineralogy and Petrology 41, 25–3.

Mposkos, E. (2002). Petrology of the ultra-high pressure metamorphic Kimi complex in Rhodope (NE Greece). A new insight into the Alpine geodynamic evolution of Rhodope. Bulletin of the Geological Society of Greece, 34(6), 2169-2188.

Mposkos, E., & Krohe, A. (2000). Petrological and structural evolution of continental high pressure (HP) metamorphic rocks in the Alpine Rhodope Domain (N. Greece). In Proceedings of the 3rd International Conference on the Geology of the Eastern Mediterranean (Vol. 221232).

Osborne, R. A. L. (2004). The troubles with cupolas. Acta carsologica, 33(2).

Palmer, A. N. (1991). Origin and morphology of limestone caves. Geological Society of America Bulletin.

Palmer, A. N. (1972). Dynamics of a sinking stream system: Onesquethaw Cave, New York. National Speleological Society Bulletin 34, 89-110.

Palmer, A. N. (1975). The origin of maze caves. Natl. Speleol. Soc. Bull., 37 (1975), pp. 56-76

Palmer, A. N. (2000). Hydrogeologic control of cave patterns. Speleogenesis: Evolution of Karst Aquifers. Huntsville: National. Speleological Society, 77-90.

Palmer, A. N. & Audra, P. (2004). Patterns of caves. In Gunn, J. (Ed.). Encyclopedia of Cave and Karst Science. Fitzroy Dearborn, London, 573-574.

Palmer, A. N. (2007). Cave Geology. Cave Books, Dayton, 454 p.

Palmer, A. N. (2011). Distinction between epigenic and hypogenic maze caves. Department of Earth Sciences, State University of New York. Oneonta, NY 13820-4015, USA,

Papanikolaou, D. & Panagopoulos, A. (1981). Observations on the structural style of the Southern Rhodope. Geologica Balcanica, 11, 12-22.

Piccini, L. (2011). Speleogenesis in highly geodynamic contexts: The quaternary evolution of Monte Corchia multi-level karst system. Geomorphology 134(1):49-61.

Psilovikos, A., Papaphilippou-Pennou, E., Albanakis K., Vouvalidis, K. (1994). Bedload Transport and deposition in the river Strymon artificial channel before its reach to the Kerkini reservoir. Bulletin of the geological society of Greece vol. xxx/4, 149-155, Proceedings of the 7th Congress, Thessaloniki (1994)

White, W. B., & Culver, D. C. (Eds.). (2011). Encyclopedia of caves. Academic Press.


Εισερχόμενη Αναφορά

  • Δεν υπάρχουν προς το παρόν εισερχόμενες αναφορές.