Μετα-Μινωϊκές εκρήξεις της νήσου Σαντορίνης = Post-Minoan eruptions of Santorini.

Περίληψη

Η Σαντορίνη, ή Θήρα, είναι ένα νησί με πλούσια γεωλογική ιστορία που προσελκύει το παγκόσμιο ενδιαφέρον ανά τους αιώνες. Αποτελεί κέντρο ηφαιστειότητας οφειλόμενο στην παραγωγή μάγματος από την υποβύθιση της Αφρικανικής τεκτονικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική. Η διαδρομή του μάγματος στην επιφάνεια χαρακτηρίζεται από τη μετανάστευσή του από το νησιωτικό σύμπλεγμα των νήσων Χριστιανών και πλέον εκτείνεται ως το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο. Παράλληλα, στην περιοχή της Σαντορίνης εντοπίζονται διάφορα επίκεντρα ηφαιστειότητας, ανάλογα με την χρονική περίοδο και τα χαρακτηριστικά του μάγματος, ξεκινώντας με τα πρώτα ηφαίστεια στην σημερινή περιοχή του Ακρωτηρίου πριν 2.000.000 χρόνια, στην Μετα-Μινωική συγκέντρωση της δραστηριότητας στην περιοχή των Καμένων. Τα μοναδικά γεωλογικά χαρακτηριστικά της Σαντορίνης και της επικινδυνότητας του ηφαιστειακού της συμπλέγματος, της έχουν δώσει μόνιμα θέση στο επίκεντρο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Οι διατηρημένες ηφαιστειακές αποθέσεις έχτισαν το σύγχρονο νησί πάνω στο ασβεστολιθικό και σχιστολιθικό υπόβαθρο, παραμένοντας μάρτυρες των πολλαπλών περιόδων βιαιότητας του ηφαιστείου. Οι Μετα-Μινωικές εκρήξεις παρόλα αυτά, χαρακτηρίζονται από τον ήπιο χαρακτήρα και την γενικότερη ήρεμη κατάσταση της περιοχής του ηφαιστειακού συμπλέγματος. Η παρούσα εργασία αναφέρεται στη συσχέτιση των ιστορικών Μετα-Μινωικών εκρήξεων με το λαογραφικό και κοινωνικό αντίκτυπο αυτών στην επιστήμη. Ειδικότερα, η εργασία αποτελεί ένα μέρος συγκέντρωσης των καταγραφών από τους ιστορικούς, επιστήμονες και απλούς πολίτες για τις Μετα-Μινωικές εκρήξεις μαζί με πλούσιο ημερολογιακό και φωτογραφικό υλικό, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός Άτλαντα των Μετα-Μινωικών εκρήξεων. Τέλος, στοχεύει να εξηγήσει κατά πόσο και με ποιους τρόπους το ηφαίστειο ήταν και είναι συνυφασμένο με την καθημερινότητα των Θηρέων, όσο και γενικότερα της Ελληνικής κοινωνίας και παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.

Santorini, or Thera, is an island with a rich geological history that has attracted worldwide interest throughout the centuries. It is a centre of volcanism due to the production of magma from the subduction of the African tectonic plate beneath the Eurasian plate. The path of magma on the surface is characterized by its migration from the island complex of the Christiana Islands to the submarine volcano Colombo where it now exists. At the same time, several epicentres of volcanism can be identified in the area of Santorini, depending on the time period and characteristics of the magma, starting with the first volcanoes in the present-day area of Akrotiri 2,000,000 years ago, to the Post-Minoan activity in the area of Kamenes. The unique geological characteristics of Santorini and the hazardous nature of its volcanic complex have given it a permanent place at the centre of the world scientific community. The preserved volcanic deposits built the modern island on the limestone and shale basement, which witnessed the multiple periods of volcanic violence. The Post-Minoan eruptions, however, are characterised by a mild character and a general tranquil state of the volcanic complex area. This paper aims to correlate the historical Post-Minoan eruptions and their folkloric and social impact on science. In particular, the paper is a compilation of records of historians, scientists and citizens about the Post-Minoan eruptions with rich diary and photographic material, resulting in an Atlas of the Post-Minoan eruptions. Finally, it aims to explain how much and in what ways the volcano has participated in the everyday life of the people of Santorini, as well as in the Greek society and the global scientific community in general.