Το κοίτασμα Απλικίου αποτελεί τμήμα της μεταλλευτικής περιοχής της Σκουριώτισσας της Κύπρου, η οποία είναι σήμερα η μοναδική περιοχή εξόρυξης μεταλλεύματος και παραγωγής χαλκού στη νήσο. Η εξορυκτική δραστηριότητα στο Απλίκι, από την δεκαετία του 1960 έως το 1974, είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή 1.650.000 τόνων μεταλλεύματος χαλκού. Η μεταλλοφορία του Απλικίου είναι τεκτονικά ελεγχόμενη, οριοθετείται από δύο υποπαράλληλα ρήγματα, διευθύνσεως περίπου Β-Ν και φιλοξενείται εντός των Κατωτέρων Pillow Λαβών του οφιολιθικού συμπλέγματος του Τροόδους. Οι Κατώτερες Pillow Λάβες χαρακτηρίζονται τοπικά από χαμηλής θερμοκρασίας εξαλλοίωση, όμοια με αυτήν που επικρατεί στις αντίστοιχες λάβες όλου του Τροόδους. Τα κύρια μαγματικά ορυκτά είναι πλαγιόκλαστα ενδιάμεσης προς βασικής σύστασης και κλινοπυρόξενοι, ενώ ο ασβεστίτης, τα αργιλικά ορυκτά, ο σελαδονίτης, το ανάλκιμο και ο χαλαζίας συνιστούν τα κυρίαρχα ορυκτά εξαλλοίωσης χαμηλών θερμοκρασιών. Αναπτύσσονται κυρίως ως αθροίσματα, σπάνια ως μεμονωμένες ορυκτολογικές φάσεις, σε ορυκταμύγδαλα ή είναι διάσπαρτα μέσα στη θεμελιώδη μάζα. Στη μεταλλοφόρο ζώνη παρατηρούνται: (α) ζώνη stockwork (β) συγκεντρώσεις άμορφου διοξειδίου του πυριτίου φλεβικής μορφής (γ) φλέβες γύψου (δ) οξειδωμένη φλέβα συμπαγούς μεταλλοφορίας ("ερυθρά ζώνη") (ε) ζώνη οξείδωσης Η μεταλλοφορία αναπτύσσεται εντός λατυποπαγών λαβών (breccia), οι οποίες προέκυψαν ως αποτέλεσμα συσσώρευσης θραυσμάτων λάβας και θειούχων ορυκτών στο στάδιο εκρηκτικού τύπου υδροθερμικής δραστηριότητας. Η μεταλλοφόρος ζώνη έχει χαρακτηριστικά μεταλλοφορίας τύπου stockwork, με συμμετοχή χαλαζιακών φλεβιδίων και ίασπι. To συμπαγές μετάλλευμα έχει εξορυχτεί και αυτό το οποίο σήμερα μελετάται είναι τμήμα της ζώνης stockwork στο βόρειο τμήμα της μεταλλοφόρου ζώνης. Η θειούχος μεταλλοφορία είναι εμφανής σε όλη την έκταση της ζώνης, με εντο- νότερη παρουσία στα κατώτερα τμήματα του βορείου τμήματος, όπου (τοπικά) συναντάται συμπαγές έως ημισυμπαγές μετάλλευμα. Αντιθέτως στις υπόλοιπες βαθμίδες της εκσκαφής απαντάται μόνο διάσπαρτη μεταλλοφορία. Επικρατούσα υδροθερμική εξαλλοίωση στη ζώνη είναι η χλωριτίωση. Στα ανώτερα τμήματα της ζώνης παρατηρείται ασθενής πυριτίωση. Ο ίασπις αναπτύσσεται με τη μορφή stockwork και εμφανίζεται είτε με τη μορφή μικρών φλεβιδίων, είτε κατακερματισμένων φλεβιδίων, τα οποία τέμνουν τις λά- βες τύπου breccia. Στα ανώτερα τμήματα της μεταλλοφόρου ζώνης η συμμετοχή του ίασπι είναι εντονότερη. Η παρουσία θειούχων ορυκτών κρίνεται σημαντική με κυρίαρχο τον σιδηροπυρίτη και ακολουθεί σφαλερίτης και χαλκοπυρίτης. Το μετάλλευμα αποτελείται από σιδηροπυρίτη, μαρκασίτη και χαλκοπυρίτη, ενώ με μικρότερη συμμετοχή απαντώνται σφαλερίτης, πυρροτίτης, γαληνίτης, βαρίτης, βορνίτης, κουβανίτης και θειοάλατα Cu-Fe (ιδαΐτης, μουιχοϊκίτης, ταλνακχίτης και χεϊκοκίτης). Ως υπεργενετικά ορυκτά του μεταλλεύματος απαντώνται γκαιτίτης-αιματίτης, χαλκοσίνης-κοβελλίνης, θειϊκά ορυκτά σιδήρου, μολύβδου, χαλκού, αργιλίου και ασβεστίου. Η δειγματοληψία του μετώπου εξόρυξης και της μεταλλοφόρου ζώνης διενεργήθηκε με συνδυασμό "αύλακας" και "τεμαχών" (chips), έτσι ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη αντιπροσωπευτικότητα των δειγμάτων. Η αποτύπωση της χωρικής κα- τανομής των κύριων στοιχείων Ag, As, Au, Cd, Co, Cu, Fe, Ni, Pb, S, Se, Sb και Ζn του μεταλλεύματος για το βόρειο τμήμα της μεταλλοφόρου ζώνης, καταδεικνύει εμπλουτισμό πλησίον του δυτικού ρήγματος και στη ζώνη που συναντάται το ημισυμπαγές μετάλλευμα. Ανάλογη εργασία πραγματοποιήθηκε και για το νότιο τμήμα, με τις περιεκτικότητες των υπό μελέτη στοιχείων να είναι χαμηλότερες, γεγονός που αποτυπώνει την πολύ περιορισμένη συμμετοχή του διάσπαρτου με- ταλλεύματος. Η περιεκτικότητα σε χρυσό δεν υπερβαίνει τα 0,1 g/t, ενώ ο χαλκός κυμαίνεται από 0,01 έως 3,5 wt % και το θείο από 0,1 έως 16 wt %. Πλησίον του δυτικού ρήγματος, μεταξύ των προπυλιτιωμένων λαβών της μεταλλοφόρου ζώνης και των pillow λαβών, εντοπίσθηκε ζώνη άμορφου διοξειδίου του πυριτίου. Παράλληλα, στο δυτικό τμήμα της μεταλλοφόρου ζώνης, με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ, αναπτύσσονται φλέβες γύψου. Η "ερυθρά" ζώνη βρίσκεται ανατολικά της ζώνης άμορφου διοξειδίου του πυριτίου, εκτείνεται δε σε μία διεύθυνση περίπου Β-Ν και πιθανότατα αποτελούσε συμπαγή φλέβα σιδηροπυρίτη - χαλκοπυρίτη η οποία οξειδώθηκε. Η ζώνη οξείδωσης του κοιτάσματος του Απλικίου συνίσταται από ένα ορυκτολογικό άθροισμα (οξείδια και υδροξείδια του σιδήρου, κυπρίτης), που είναι χαρακτηριστικό συνθηκών σχεδόν ουδέτερου pH, γεγονός το οποίο οφείλεται στην ανεπαρκή διαθέσιμη ποσότητα σιδηροπυρίτη για την παραγωγή υπεργενετικών όξινων διαλυμάτων. Η χωρική κατανομή του χαλκού και οι περιεκτικότητες του, σχεδόν ίδιας τάξεως με τις αντίστοιχες της πρωτογενούς θειούχου μεταλλοφορίας αποτυπώνει τη περιορισμένη κινητικότητα του χαλκού μέσα σε μία "ασθενή" πρωτογενή θειούχο μεταλλοφορία.

Cyprus type deposits; κοιτάσματα τύπου Κύπρου; Skouriotissa mines; μεταλλευτική περιοχή Σκουριώτισσας /mineralogy; ορυκτολογία; geochemistry; γεωχημεία; stockwork type mineralization; μεταλλοφορία τύπου stockwork