Κατανομές και συμπεριφορά αιωρούμενης ύλης και μετάλλων στην ενεργή εκβολή του ποταμού Πηνειού (Θεσσαλία) = Distribution and behaviour of suspended particulate matter and trace metals in the active part of the delta of river Pinios (Thessaly)

Περίληψη

Η παρούσα εργασία μελετά τα επίπεδα καθώς και τις γεωχημικές διεργασίες σωματιδιακής ύλης και επιλεγμένων μετάλλων (Al, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Zn) στην εκβολή του Πηνειού ποταμού στη Θεσσαλία. Ο Πηνειός είναι από τα μεγαλύτερα ελληνικά ποτάμια χωρίς σημαντικά φράγματα στη ροή του, ενώ η δελταϊκή του πεδιάδα, παρά το γεγονός ότι ανήκει στις περιοχές NATURA υπόκειται σε ανθρωπογενείς πιέσεις από τις εκτεταμένες αγροτικές καλλιέργειες και την επεκτεινόμενη τουριστική αξιοποίηση της ακτογραμμής γύρω από την εκβολή. Η εκβολή δεν είναι ρυπασμένη από μέταλλα δεδομένου ότι δεν βρέθηκαν υπερβάσεις της νομοθεσίας. Η παροχή του ποταμού ήταν σημαντικά μειωμένη τους θερινούς και φθινοπωρινούς μήνες οπότε σχηματίζεται σφήνα θαλασσινού νερού. Το θαλασσινό νερό μπορεί να φτάσει μέχρι και τη γέφυρα Παλαιοπυργου (2 km ανάντι του στομίου των εκβολών) ανάλογα με τα φράγματα που κατασκευάζονται πρόχειρα αυτούς τους μήνες για τη διοχέτευση γλυκού νερού από το ποτάμι στις καλλιέργειες. Στις περιόδους υψηλής παροχής η ανάμιξη γλυκού και θαλασσινού νερού γίνεται έξω από το στόμιο του ποταμού. Η ποσότητα και η σύσταση του αιωρούμενου υλικού επηρεάζεται από την παροχή του ποταμού με υψηλές συγκεντρώσεις και πιο χονδρόκοκκο υλικό κατά τις υψηλές παροχές ενώ στις περιόδους χαμηλών παροχών παρατηρείται αύξηση του ποσοστού λεπτόκοκκου υλικού. Τα μέταλλα που μελετήθηκαν παρουσίασαν μεταβλητή συμπεριφορά στη ζώνη ανάμιξης. Παρατηρήθηκε αποπροσρόφηση αλλά και αραίωση διαλυτών μετάλλων, μείωση σωματιδιακών μετάλλων λόγω αραίωσης και καταβύθισης καθώς και ελάττωση της περιεκτικότητας στα σωματίδια από τη φυσική ανάμιξη με το λιγότερο εμπλουτισμένο θαλάσσιο σωματιδιακό υλικό. Παρά τα χαμηλά επίπεδα μετάλλων συνιστάται μια σχετικά τακτική παρακολούθηση στο δέλτα με ενσωμάτωση μελέτης ιζημάτων και έμβιας ύλης ώστε διερευνηθεί η επικινδυνότητα απελευθέρωσης από τα ιζήματα καθώς και η ολοκληρωμένη οικολογική κατάσταση του συστήματος.