Η επίδραση της τεκτονικής στα ποτάμια συστήματα της βόρειας Εύβοιας, Στερεά Ελλάδα = Tectonic influence on the drainage systems of the north Evia island, central Greece

Περίληψη

Σε τεκτονικά ενεργές περιοχές, τα ποτάμια συστήματα ελέγχονται κυρίως από τον τύπο, τη γεωμετρία και την πρόσφατη δραστηριότητα τόσο των τοπικών ρηγμάτων όσο και εκείνων της ευρύτερης περιοχής. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η διερεύνηση του ρόλου των πρόσφατων τεκτονικών διεργασιών στην ανάπτυξη των υδρογραφικών δικτύων και των αντίστοιχων λεκανών απορροής της βόρειας Εύβοιας στη Στερεά Ελλάδα καθώς και η εκτίμηση της σχετικής τεκτονικής δραστηριότητας στην περιοχή μελέτης. Για το σκοπό αυτό υπολογίστηκαν γεωμορφικοί δείκτες όπως η κλίση των κλιτύων της λεκάνης απορροής, το υψομετρικό ολοκλήρωμα, ο δείκτης ασυμμετρίας, ο λόγος αναγλύφου και ο αριθμός τραχύτητας του Melton για το σύνολο των 189 λεκανών απορροής της περιοχής μελέτης με τη χρήση Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων. Οι λεκάνες απορροής ταξινομήθηκαν με βάση τις υπολογισθείσες τιμές των παραμέτρων σε δύο ομάδες. Ο συνδυασμός των πέντε μορφομετρικών παραμέτρων οδήγησε σε ένα νέο δείκτη, με βάση τον οποίο οι λεκάνες απορροής διακρίθηκαν σε τρεις ομάδες (1: χαμηλής τεκτονικής δράσης, 2: μέτριας τεκτονικής δράσης, 3: υψηλής τεκτονικής δράσης). Η ποσοτική ανάλυση έδειξε πως η διαμόρφωση των υδρογραφικών δικτύων της περιοχής μελέτης έχει επηρεαστεί από την τεκτονική ανύψωση λόγω της δραστηριότητας των δύο υποθαλάσσιων ρηξιγενών ζωνών που βρίσκονται στο βόρειο Ευβοϊκό κόλπο (ζώνη Κανδηλίου-Τελέθριου-Αιδηψού) και στο Αιγαίο πέλαγος (ζώνη Διρφύος), διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ. Η γεωμετρία των λεκανών απορροής έχει επηρεαστεί σημαντικά από το τεκτονικό καθεστώς. Επιπλέον με τον συνδυασμό των πέντε μορφομετρικών δεικτών δημιουργήθηκε ένας νέος δείκτης. Οι τιμές του νέου δείκτη παρουσιάζουν σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των λεκανών και η χωρική τους κατανομή αντικατοπτρίζει διαφορές στην τεκτονική δράση που συνδέεται με τη θέση των λεκανών σε σχέση με τις ρηξιγενείς ζώνες. Υψηλές τιμές χαρακτηρίζουν λεκάνες που επηρεάζονται από τα κύρια ρήγματα και σε κάποιες περιπτώσεις (πχ κατά μήκος των ανατολικών ακτών της περιοχής μελέτης) λεκάνες που εντοπίζονται στο ανυψούμενο τέμαχος πιθανών ρηγμάτων, ενώ λεκάνες με χαμηλές τιμές του δείκτη συγκεντρώνονται στο νότιο τμήμα της περιοχής μελέτης καθώς επίσης και σε περιοχές μεταξύ των επιμέρους τμημάτων των ρηξιγενών ζωνών.