Remote sensing for underwater archaeology: case studies from Greece and Eastern Mediterranean sea

Περίληψη

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι θαλάσσιες γεωφυσικές μέθοδοι έχουν αναδειχθεί σε εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο στη μελέτη της παράκτιας παλαιογεωγραφίας καθώς είναι εφικτό να εντοπί-ζουν και να αναγνωρίζουν καταβυθισμένες παλαιοακτές και γεωμορφές σχετιζόμενες με αυτές. Η επίκληση της θάλασσας και η εμφάνιση καταστροφικών φαινομένων (σεισμοί, παλιρροιακά κύματα) έχουν οδηγήσει στην καταβύθιση αρχαίων πόλεων, οικισμών και λιμενικών εγκαταστάσεων. Επι-πλέον, αυτές χρησιμοποιούνται πλέον συστηματικά για τον εντοπισμό και τη μελέτη κινητών μαρτυ-ριών (ναυάγια) της ανθρώπινης δραστηριότητας στον πυθμένα. Τα όργανα γεωφυσικής διασκόπη-σης του πυθμένα, που χρησιμοποιούνται για τις παραπάνω εφαρμογές είναι : (i) το μονοδεσμι-κό/πολυδεσμικό βυθόμετρο, (ii) o τομογράφος υποδομής πυθμένα υψηλής διακριτικής ικανότητας, (iii) ο ηχοβολιστής πλευρικής σάρωσης, (iv) το θαλάσσιο μαγνητόμετρο, ενώ τα αποτελέσματα της γεωφυσικής διασκόπησης επιβεβαιώνονται με μεθόδους οπτικής παρατήρησης του πυθμένα (δύτες, υποβρύχια οχήματα). Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται παραδείγματα εφαρμογής των μεθόδων θαλάσσιας γεωφυσικής διασκόπησης σε περιοχές με μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον από τον Ελληνικό θαλάσσιο χώρο (νησίδα Δοκός, κόλπος Ναβαρίνου, αρχαίο λιμάνι Κυλλήνης) και την Ανα-τολική Μεσόγειο Θάλασσα (Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, ναυάγιο Μαζωτού Κύπρου).